وعده اتمام خاموشی ها در تابستان جاری/ کاهش مصرف خانگی دیگر استان ها، راه حل توسعه برق در استان های دیگر است؟

به گزارش ایندکس ایران، وزارت نیرو در حالی وعده اتمام خاموشی ها را دوباره مطرح کرده که ناترازی برق و گاز در کشور همواره از مشکلات اساسی است که مسیولان هم به آن اعتراف می کنند. بزرگ ترین قربانی در این میان صنایع هستند که همواره با قطعی های پیاپی مواجه شده اند.

تجارت نیوز در خبری نوشت:طبق گزارش های سال گذشته، بسیاری از شهرک های صنعتی هفته ای دو روز به دلیل کمبود برق تعطیل می شدند. تعطیلی های پیاپی صنایع مهمی چون فولاد خوزستان به دلیل نبود برق، زیان بزرگی به این صنایع تحمیل کرده است. از سمت دیگر، دادن مرخصی اجباری به کارکنان در چنین شرایطی، مشکلات معیشتی بزرگی به دنبال داشته است.

دولت در برنامه هفتم توسعه پیش بینی کرده است مصرف برق در هر سال 4/5 درصد رشد کند. وزارت نیرو در جوابیه ای که با عنوان «ابتکار وزارت نیرو برای حل بحران خاموشی ها؛ راه اندازی پویش!» منتشر شده بود، مدعی است افزایش ظرفیت هشت هزار و 500 مگاواتی تولید برق از ابتدای دولت سیزدهم میسر شده است.

گفته می شود کشور برای جبران کمبود برق، سالانه به راه اندازی حدود پنج هزار مگاوات نیروگاه های برق جدید نیاز دارد. به گفته مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل شرکت توانیر، در ابتدای دولت سیزدهم رقم ناترازی، حدود 14 هزار مگاوات بوده و پیش بینی این است امسال با اقداماتی که صورت می گیرد ناترازی به حدود 10 تا 11 هزار مگاوات برسد.

طبق این اظهارات ناترازی برق همچنان رقم چشمگیری است و به نظر نمی رسد افزایش ظرفیت های عنوان شده این ناترازی را جبران کند.

مسیولان به جای واگذاری راه حل به مصرف کنندگان، راهکاری عملیاتی برای کمبود برق در آستانه تابستان پیدا کنند

طی سال های گذشته در صنعت برق کشور سرمایه گذاری کافی صورت نگرفته و در عین حال تلاشی برای جایگزینی با انرژی های تجدیدپذیر و بهبود تکنولوژی در این بخش نیز دیده نمی شود. طی این مدت، تامین برق مورد نیاز از طریق مدیریت مصرف، تعطیلی صنایع، کارخانه ها، ادارات و خاموشی های مکرر منازل صورت گرفته است. در این زمینه انتظار از مصرف کنندگان برای کاهش بحران برق و بی توجهی به ناکارایی نیروگاه ها، یکی دیگر از معضلات جدی صنعت برق است.

این در حالی است که برنامه های عملیاتی نامبرده در کشور باید نتایج مشاهده پذیر داشته باشند. افزایش بحران حاکی از مشکلاتی در پیاده سازی برنامه های عملیاتی صنعت برق است. به دنبال آشکار شدن بحران ها، مسیولان مربوطه به جای واگذاری راه حل به مصرف کنندگان باید راهکاری عملیاتی برای کمبود برق در آستانه تابستان پیدا کنند. از این رو فرهنگ سازی زمانی کارساز خواهد بود که بحران را درست نشانه گرفته باشند. در این زمینه به نظر نمی رسد کاهش مصرف مشترکان خانگی بحران برق را حل کند و افزایش مشارکت مشترکان خانگی در پویش، انرژی بیشتر را به بخش مولد کشور تحویل دهد.

تامین انرژی بخش مولد از منابع پایدار و بازدهی پایین نیروگاه ها

ایران از مستعدترین کشورهای دنیا برای توسعه انرژی های پاک به ویژه انرژی خورشیدی است؛ اما تاکنون سرمایه گذاری قابل ملاحظه ای در حوزه انرژی های پاک در کشور مشاهده نشده است. طبق گفته وزارت نیرو، ظرفیت تامین برق از طریق منابع تجدیدپذیر در کشور 1066 مگاوات در سال است. اما به نظر نمی رسد ظرفیت 1066 مگاواتی تامین برق از طریق انرژی های تجدیدپذیر، بتواند مشکل تامین برق را حل کند.

بر اساس جوابیه وزارت نیرو، در بخش تجاری برای نخستین بار طرح های تشویق محور پیش بینی شده است. در حوزه کشاورزی در صورتی که کشاورزان 80 درصد دیماند مصرفی خود را که معادل 15 درصد از مصرف روزانه آنهاست از برق تولیدی حاصل از نیروگاه های تجدیدپذیر تامین کنند، از برنامه های مدیریت مصرف معاف خواهند شد.

اگر قرار است تولیدکنندگان و مصرف کنندگان به سوی منابع تجدیدپذیر حرکت کنند، آیا نباید ظرفیت مورد نیاز آنها نیز وجود داشته باشد؟

پیشتر گفته شده بود ظرفیت تولید برق نیروگاه های تجدیدپذیر 1066 مگاوات است. به نظر نمی رسد چنین رقمی حتی نیازهای بخش کوچکی از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان را برطرف کند. اگر قرار است تولیدکنندگان و مصرف کنندگان به سوی منابع تجدیدپذیر حرکت کنند، آیا نباید ظرفیت مورد نیاز آنها نیز وجود داشته باشد؟

چندی پیش علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو، در حاشیه بازدید از کارخانه های گروه مپنا اظهار کرد: «بخش عمده توسعه صنعتی بر پایه انرژی انجام شده است. به طوری که امروزه با آنالیز صنایع مشخص می شود سرانه مصرف برق ما در صنایع نسبت به متوسط جهان بسیار بالاتر است.»

طبق گفته او، ایران در اغلب صنایع انرژی بر جزو 10 کشور برتر است. محرابیان توضیح داده بود: «اگر مصارف انرژی و توسعه صنایع را بر پایه انرژی ببینیم، در اغلب صنایع انرژی بر هستیم.» اما بنا بر اظهارات او، در حوزه بهینه سازی، افزایش کارایی، راندمان و روش های ترکیبی که می تواند از انرژی بیشترین آورده را داشته باشد، همچنان به برنامه های عملیاتی جدی تری نیاز است.

این اظهارات نشان می دهد نبود راندمان بهینه و کارایی پایین تر از سطح انتظار نیروگاه ها و از طرف دیگر تامین انرژی صنایع از روش های ناپایدار، کماکان از عوامل اتلاف انرژی در کشور محسوب می شود.

نصرالله زارعی، معاون پیشین شرکت مهندسی و توسعه نفت و کارشناس حوزه انرژی، در گفت وگو با فرارو اذعان کرده است: «نیروگاه های ما، نیروگاه های قدیمی هستند و نسبت به نیروگاه های استاندارد دنیا، بازدهی پایینی دارند. در سراسر دنیا شاهد فعالیت نیروگاه های جدیدی هستیم که از تکنولوژی های روز دنیا بهره می برند. این نیروگاه ها بالای 55 درصد راندمان دارند. این در حالی است که برخی نیروگاه های ما تنها 20 درصد بازدهی دارند. از همین جا می توان به اختلاف فاحش در بازدهی پی برد. ما در این وضعیت، سرمایه سوزی بالایی داریم. همچنین در بخش انتقال و توزیع انرژی با مشکلاتی مواجهیم چراکه سیستم های انتقال ما نیز به شدت فرسوده هستند. در نتیجه انرژی هدرشده ما از نیروگاه ها تا رسیدن به خانه ها بسیار زیاد است.»

نقد رویکرد وزارت نیرو نه تنها اجحاف در حق تلاشگران عرصه صنعت برق نیست، بلکه در راستای عملیاتی تر شدن راهکارها و پویایی ارتباط تلاشگران حقیقی عرصه صنعت برق و وزارت نیرو است. پیشگیری از بحران های پیش روی صنایع و مشترکان خانگی برق، باید از رویکردهای جدی وزرات نیرو باشد.

چنانچه در مراسم رونمایی از پویش با انرژی به قطعی های پی درپی برق استان های جنوبی کشور اشاره شد، انتظار می رود وزارت نیرو به قدردانی از کارگران صنعت برق این استان ها بسنده نکند و فکری به حال قطعی برق این مناطق کند. به نظر نمی رسد کاهش مصرف خانگی دیگر استان ها، راه حل توسعه برق در استان های دیگر باشد.

اگر راهکاری عملیاتی برای بحران برق در تابستان پی گرفته نشود، همچون سال های گذشته شاهد گزارش هایی مبنی بر خاموشی ها و تعطیلی پیاپی صنایع خواهیم بود.

217