حضرت عبدالعظیم (ع) پرچمدار جهاد تبیین بود

حجت الاسلام عرفاتی در گفت و گو با ایندکس ایران:

معاون امور علمی و فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) می گوید این امامزاده واجب التعظیم در دورانی دشوار پرچمدار جهاد تبیین بود.

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری ایندکس ایران، پانزدهم شوال مصادف با سالروز وفات و یا به روایتی شهادت حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) سفیر و راوی حدیث ایمه معصومین (ع) است. این محدث والامقام از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) است که از محضر امام جواد (ع) و امام هادی (ع) بهره برده و به عنوان نماینده معتمد حضرت امام هادی (ع) به شهرری مهاجرت کرد.

حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) سال ها در شهرری که در آن زمان به قطب حضور شیعیان تبدیل شده بود به ترویج معارف اهل بیت پرداخت و سرانجام در پانزدهم شوال سال 252 ه. ق در 79 سالگی درگذشت. مرقد این امامزاده واجب التعظیم در طول قرون متمادی به محلی برای تجمع دلدادگان اهل بیت (ع) و بزرگان عالم تشیع تبدیل شد و امروز نیز به عنوان قبله تهران شناخته می شود.

به همین بهانه، حجت الاسلام محسن عرفاتی معاون امور علمی و فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در گفت وگو با ایندکس ایران عنوان کرد: در برخی اسناد از جمله کتاب «تاریخ طریحی» آمده است که حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) به مرگ طبیعی از دنیا نرفته و بلکه به شهادت رسیده است. تعبیری هم که به کاربرده شده این است که کسی که از فرزندان حضرت علی بن ابیطالب (ع) زنده به گور شد حضور حضرت عبدالعظیم (ع) بود.

وی اظهار کرد: این حدیث معروف از امام هادی (ع) که فرموده اند: «مَن زارَ عَبدالعَظیمِ الحَسَنی (ع) برِی، کَمَن زارَ الحُسَین (ع) بکَربَلا» (هر کس قبر عبدالعظیم در شهر ری را زیارت کند چنان است که گویی امام حسین (ع) را در کربلا زیارت کرده) می تواند این گمان را تقویت کند که حضرت عبدالعظیم هم به شهادت رسیده است، چراکه ثواب زیارت مرقد ایشان را همسنگ حضرت سیدالشهدا درنظر گرفته اند. این یک بحث تاریخی است که محققان باید درباره آن پژوهش کنند. اما به هر حال هر دو نقل قول، یعنی رحلت و شهادت در این زمینه وجود دارد.

عرفاتی عنوان کرد: حضرت عبدالعظیم (ع) در کنار مبازره سیاسی با خلفای جور عباسی، یک محدث و عالم بود. مرحوم آیت الله ری شهری در کتاب «شناخت نامه حدیث» عنوان کرده اند که حضرت سیدالکریم 120 روایت معتبر و مستند را بدون واسطه از سه امام معصوم امام رضا (ع)، امام جواد (ع) و امام هادی (ع) نقل کرده اند. حضرت عبدالعظیم سال ها پیش از سید رضی که نهج البلاغه را تدوین کند، کتاب خطبه های حضرت امیرالمومنین علی (ع) را جمع آوری کردند. بنابر این ایشان در کنار سیره سیاسی حق طلبانه و نسب خانوادگی والای و الهی، از حیث علمی و فقهی هم مقام والایی داشته اند.

وی افزود: در منابع معتبر شیعه، به نقل از «ابوحماد رازی» آمده که در سامرا بر امام هادی (ع) وارد شدم و از بعضی مسایل حلال و حرام پرسیدم. چون قصد وداع داشتم حضرت فرمود: چنانچه در امور دینی در تشخیص حلال و حرام، مسیله ای بر تو دشوار شد، از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی سوال کن و سلام مرا به او برسان.

عرفاتی اظهار کرد: در زمانی که حضرت عبدالعظیم (ع) به ری می آیند این منطقه به محل تجمع و فعالیت شیعیان تبدیل شده بود، از سوی دیگر پیروان و مروجان سایر فرق اسلامی و غیر اسلامی هم در این منطقه و فلات مرکزی ایران فعالیت داشتند.

معاون امور فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم گفت: ایشان به عنوان یک فقیه متبحر ابهامات و پرسش های که از سوی بزرگان این فرق مطرح می شد پاسخ می داد و از کیان مکتب شیعه دفاع می کرد. حضرت امام هادی (ع) مدال اجتهاد و فقاهت را به حضرت عبدالعظیم داده بود و به همین خاطر روایت هایی که از ایشان نقل شده از اعتبار بالایی برخوردار است. حضرت عبدالعظیم (ع) در زمانه خودشان پرچمدار جهاد تبیین بودند و نقش ویژه ای در ترویج فرهنگ تشیع در ایران ایفا کردند.

وی افزود: در سال ها و قرن های بعدی هم امامزادگان دیگری که به ایران آمدند این معارف را سینه به سینه نقل کردند. این تلاش ها باعث شد خطه ری به یکی از مراکز مهم تشیع تبدیل شود. بعد از آن هم با ایجاد حوزه های علمیه عالمان و فقیهان برجسته ای از این منطقه به جهان اسلام معرفی شدند که این روند تا به امروز هم ادامه دارد. بسیاری از علمای معاصر تهران مثل آیت الله مجتهدی و آقا مجتبی تهرانی از چهره هایی بودند که در مدارس و حوزه های علمیه مجاور حرم حضرت عبدالعظیم (ع) درس خواندند و به اساتید بزرگ اخلاق و معارف اسلامی تبدیل شدند. امروز هم حرم حضرت عبدالعظیم (ع) به یک قطب فرهنگی تبدیل شده و امسال هم برنامه های ویژه ای را در سالگرد رحلت حضرت سیدالکریم در آستان مقدس شاهد خواهیم بود.