وضعیت بازار کالاهای اساسی در ماه رمضان/سفره افطار چند تمام می شود – خبرگزاری ایندکس ایران | اخبار ایران و جهان

به گزارش خبرنگار ایندکس ایران، در روزهای پایانی سال همیشه جنب و جوش خاصی در بازار بر قرار است. خرید به نسبت طول سال با حجم بیشتری انجام می شود و عموماً تولیدکنندگان به این بازار نگاه ویژه دارند. برخی صنوف دو تاریخ را فصل ویژه خرید می دانند نخستین آن مربوط به بازار شهریور به دلیل بازگشایی مدارس و دانشگاه ها و دیگری بازار اسفند یا همان شب عید است.

سال گذشته و امسال این بازار با ماه مبارک رمضان مصادف شده که خرید اقلام غذایی را نیز افزایش داده است.

با آغاز ماه رمضان شکل تغذیه تغییر می کند. تامین کالری مورد نیاز بدن یکی از ضروریات حیات است. در این خصوص بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت هر فرد بستگی به فعالیت روزانه به حجمی از کالری نیاز دارد که به طور میانگین این عدد بین 2000 تا 2500 کالری است. با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، مسلمانان از اذان صبح تا اذان مغرب چیزی نمی خورند. از این رو برای تامین کالری، ویتامین و مواد معدنی روزانه در این ایام نوع تغذیه افراد تغذیه افراد برای تامین کالری مناسب در زما. محدودتر متفاوت می شود.

بر اساس مطالعات انستیتو تحقیقات ایران و برای معیشت مناسب خانوار 9 دهک یارانه بگیر 11 قلم کالای اساسی تعیین شده که این اقلام شامل برنج، قند و شکر، حبوبات، گوشت مرغ، گوشت قرمز، روغن مایع، ماکارونی، تخم مرغ، پنیر UF، شیر کم چرب و ماست کم چرب می شود.

از سوی دیگر بر اساس گزارش مرکز آمار ایران نرخ تورم سالانه خوراکی ها و آشامیدنی ها در بهمن امسال، 42.5 درصد بود و این عدد برای خوراکی ها اعم از نان و غلات، گوشت، شیر، پنیر، تخم مرغ، روغن و چربی ها 45.1 درصد اعلام شده است. بنابراین ضروری است تا با مدیریت بازار کالاهای اساسی سفره های مردم متحمل کمترین فشار باشد.

سال گذشته در چنین ایامی طرح «فجر تا فطر» اجرا شد که بر اساس آن 33 قلم کالای اساسی با مدیریت تنظیم بازار با تخفیف 10 تا 25 درصدی در فروشگاه های زنجیره ای تا پایان ماه مبارک رمضان در دسترس همگان بود.

امسال هم بر اساس تاکید رییس جمهوری باید قیمت ها در این ایام تثبیت شده باشد. در ادامه وضعیت قیمت این چند قلم مورد بررسی قرار می گیرد.

برنج

برنج دومین محصول پرمصرف کشور پس از گندم است. ایران خود یکی از کشورهای تولیدکننده این محصول بوده و برنج ایرانی به لحاظ طعم و بو در بین کشورهای جهان معروف است.

افزایش بسیار زیاد قیمت برنج در سال 1401 سبب شد تا بخش زیادی از محصولات فروش نرفته و در انبارها دپو شود. انبار شدن بیش از 50 درصد برنج سال گذشته باعث شد تا نرخ این کالا افزایش نداشته و در مقطعی حتی کاهشی باشد. به عنوان مثال در ابتدای سال هر کیلو برنج هاشمی به مبلغ 150 هزار تومان فروش می رفت و این عدد در میانه سال 88 هزار تومان شد. همچنین در اسفند ماه دوباره دچار افزایش قیمت شد و هر کیلو گرم برنج هاشمی حدود 98 هزار تومان قیمت گذاری شده است.

همچنین هر کیلو گرم برنج طارم شمشاد با قیمت دولتی 69 هزار تومان از سوی فروشگاه های سطح شهر در حال عرضه است.

قند و شکر

شکر در کنار گندم در فهرست کالاهای استراتژیک قرار دارد. قیمت آن پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین روند افزایشی داشت زیرا در مقطعی بخشی از محصولات برای تولید سوخت خودرو مورد استفاده قرار گرفت.

به گفته یکی از کارشناسان این حوزه، شکر کالایی سیاسی بوده و تا حدودی به قیمت نفت وابسته است. بالا و پایین شدن نرخ نفت تا حدودی قیمت شکر را هم دچار نوسان می کند. به عنوان مثال بخشی از شکر جهان به وسیله برزیل تامین می شود. این کشور تولید نیشکر داشته و بخشی از نیاز جهانی را پوشش می دهد. آغاز جنگ روسیه و اوکراین و چالش تامین سوخت، باعث شد تا بخشی از این ماده گیاهی برای تولید اتانول و تامین سوخت خودرو و… مورد استفاده قرار گرفت. از این رو با پیشی گرفتن تقاضا نسبت به عرضه، قیمت این کالا در بازار جهانی رشد کرد.

ایران سالانه حدود 1.4 میلیون تن تولید شکر دارد و نیاز بازار آن 2.2 میلیون تن است. از این رو سالانه بین 800 هزار تا یک میلیون تن شکر وارد کشور می شود.

ابتدای سال 1402 هر کیلو گرم شکر از 23 به 26 و هر کیلو قند از 29 به 33 هزار تومان افزایش یافت. در ادامه کمبود شکر در اردیبهشت ماه تجربه شد به طوری که هر کیلو شکر به 30 تا 45 هزار تومان رسید. در ادامه با واردات، قیمت ها تثبیت شد و در نیمه دوم سال این محصول بدون تغییر قیمت بین 28 (نرخ فله ای) تا 38 تومان به فروش رسید.

حبوبات

انواع حبوبات جایگزین مناسبی برای خانواده پروتیین ها است. با افزایش قیمت گوشت و با توجه به سطح درآمد خانوارها، مصرف گوشت قرمز کاهش یافت و با اقلام پروتیینی دیگر مانند تخم مرغ و حبوبات جایگزین شد. حتی این امر منجر به تحت شعاع قرار گرفتن سبد معیشتی جامعه کارگران شده است.

وزارت بهداشت با بازنگری در سبد غذایی، میزان نیاز روزانه به نان، برنج، گوشت قرمز، گوشت سفید، قند و شکر و میوه ها را کاهش و در مقابل میزان نیاز روزانه به ماکارونی، تخم مرغ، حبوبات و لبنیات را افزایش داده است. علیرضا میرغفاری، نماینده جامعه کارگران و عضو شورای عالی کار عنوان می کند، با این سیاست که مصرف گوشت قرمز و سفید کاهش پیدا کرده و افراد برای جبران پروتیین مبادرت به خرید سایر اقلام می کنند سهم و گرم اقلامی مانند تخم مرغ در این سبد افزایش پیدا کرده است؛ البته این سیاست از سوی جامعه کارگری رد شده زیرا حذف این اقلام از سبد غذایی آنها به دلیل نبود توان خرید بوده است.

به هر روی، نرخ حبوبات در فصل تابستان نوسان کمی دارد اما در نیمه دوم سال افزایش زیادی را تجربه می کنند.

یکی از اتفاقات امسال بازار حبوبات، انتقال این اقلام از تالار اول به تالار دوم بود که به این ترتیب واردات آن با ارز آزاد باید انجام می شد.

ماجرا از اینجا آغاز شد که ابتدا دی ارز واردات حبوبات با تصمیم معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی از تالار یک به دو انتقال یافت. افزایش قیمت ها در بازار سبب شد تا به دستور وزیر جهاد کشاورزی حبوبات مجدداً به تالار یک برگردد. اما عموماً در کشور با پدیده چسبندگی قیمت ها رو به رو هستیم نرخ انواع حبوبات در فروشگاه های سطح شهر (خرده فروشی ها) به قیمت سابق بازنگشت.

همچنین در هفته سوم اسفند این افزایش قیمت در محصولات بسته بندی شده نیز اعمال شد. به عنوان مثال لوبیا قرمز از هر کیلو گرم 67 هزار تومان در هفته نخست فروردین به 93 هزار تومان در 20 اسفند رسید. لوبیا قرمز با بسته بندی فروشگاهی و وزن 900 گرم از 109.900 به 118.900 تومان تغییر قیمت دارد.

گوشت مرغ

افزایش قیمت گوشت قرمز اعم از گوسفندی و گوساله تقاضا بازار گوشت مرغ و تخم مرغ را افزایش داد. هفته دوم فروردین هر کیلو گرم گوشت مرغ 63.500 تومان بود این مبلغ هفته سوم همین ماه به 79.800 تومان رسید.

در ادامه اردیبهشت ماه نرخ مصوب هر کیلو گرم گوشت مرغ 73 هزار تومان تعیین شد اما در هیچ زمانی بازار این قیمت را در عمل تجربه نکرد.

افزایش قیمت مرغ در 3 ماهه نخست سال ادامه داشت. بر اساس گزارش ها میزان جوجه ریزی در خرداد حدود 132 میلیون قطعه بود که منجر به کاهش قیمت ها نشد. با نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان و تامین بازار پروتیین، آمار جوجه ریزی در دی ماه به بیش از 150 میلیون قطعه رسید. نتیجه این عملکرد تثبیت قیمت از بهمن تا اوایل اسفند بود. در این مدت هر کیلو گوشت مرغ به مبلغ 78 هزار تومان به فروش می رسید. این عدد در هفته سوم اسفند با افزایش 10 درصدی رو به رو شد.

علی ابراهیمی، مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی کشور تاکید کرد، در 3 ماه پایانی سال ماهانه 150 تا 152 میلیون قطعه جوجه ریزی انجام می شود و کمبودی در بازار گوشت مرغ وجود ندارد. با برآوردهای انجام شده برای ماه مبارک رمضان و ایام نوروز پیش بینی ها انجام شده و نگرانی در تامین بازار گوشت مرغ نداریم.

گوشت قرمز

گوشت قرمز امسال افزایش نجومی داشت. ریشه این امر به سال های 98 و 99 بر می گردد. خشکسالی سبب شد تا دامداران نتوانند علوفه مورد نیاز دام ها را تامین کنند و دام های مولد ذبح شدند. به گفته مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک این امر با حذف ارز ترجیحی در اردیبهشت 1401 نمود بیشتری پیدا کرد.

قیمت هر کیلو گوشت گوسفند و گوساله در فصل تابستان و پس از اعیاد قربان و غدیر خم افزایش یافت؛ حتی در مقاطع (تیر و مرداد) قیمت گوشت گوساله از گوسفندی پیشی گرفت.

وزارت جهاد کشاورزی تلاش کرد تا به تنظیم بازار این محصول پروتیینی کمک کند. واردات گوشت گرم، منجمد و دام زنده انجام شد و در حال انجام است. امروز هر کیلو گوشت قرمز در فروشگاه های زنجیره ای بین 299 تا 455 هزار تومان در حال عرضه است.

تخم مرغ

این محصول پروتیینی کمترین نوسان قیمتی را در سال 1402 داشت. قیمت هر شانه تخم مرغ 30 عددی بین 85 تا 130 هزار تومان (با توجه به وزن آن) قیمت گذاری شده و در حال عرضه است.

روغن مایع

امسال قیمت جهانی روغن روند کاهشی داشت و از شهریور ماه تولید و عرضه روغن در کشور با 10 درصد کاهش انجام شد.

گفتنی است؛ ایران در تولید روغن 95 درصد وابستگی ارزی دارد. عمده دانه های روغنی اعم از کلزا، آفتابگردان و … وارد می شود.

ماکارونی

یکی از بازارهای آرام پس از تخم مرغ و روغن مربوط به یکی از اقلامی است که خانواده های دارای فرزند زیاد استفاده می کنند. ماکارونی از غذاهای پرکالری و مورد علاقه بچه ها است. این ماده غذایی تا آذر ماه قیمت ثابتی داشت و نرخ آن از سال 1401 تغییری نکرده بود. یک بسته ماکارونی 500 گرمی تا آذر به مبلغ 17 هزار تومان عرضه می شد و هر بسته 700 گرمی نیز 24 هزار تومان بود. از آذر ماه با تغییر قیمت ماکارونی و افزایش حدود 12 درصدی به ترتیب 19 و 27 هزار تومان به فروش می رسند.

پنیر UF

لبنیات از جمله اقلام خوراکی است که امسال در چند نوبت افزایش قیمت داشت. پنیر UF محصولی پرمصرف در سفره های صبحانه بوده که تغییر قیمت آن از ابتدا سال انجام شد. این محصول از حدود 37 هزار تومان در سال 1401 به 44.400 تومان در سال 1402 رسید.

شیر کم چرب

شیر گرم از جمله غذاهای ماه مبارک رمضان و سفره افطاری بوده و برخی روزه داران با شیر گرم و خرما افطار می کنند.

سرپرست وزارت جهاد کشاورزی 23 اردیبهشت قیمت جدید شیر را که در جلسه مورخ 17 اردیبهشت شورای قیمت گذاری مصوب شده بود را ابلاغ کرد و هر کیلو گرم شیر خام درب دامداری 15 هزار تومان تعیین شد. امروز هر بسته شیر کیسه ای 800 گرمی در فروشگاه ها حدود 16 هزار تومان به فروش می رسد.

ماست کم چرب

برخی برندهای داخلی در تولیدات لبنی قیمت بالایی دارند اما کاهش تقاضا ناگزیر کرده تا این تولیدکنندگان نیز ناگزیر باشند تا محصولات خود را در بازار با تخفیف ویژه به فروش برسانند.

در حال حاضر ماست کم چرب یک کیلویی بین 46 تا 53 هزار تومان قیمت گذاری شده است.

خرما

خرما هم در کنار شیر از مواد غذایی ثابت سفره های افطاری است. به گفته ایوب فصاحت، سرپرست سازمان مرکزی تعاون روستایی ذخایر خرما برای تامین نیاز بازار کافی است و خرمای مورد نیاز در سردخانه های سازمان مرکزی تعاون روستایی برای عرضه با نرخ مصوب به میزان کافی ذخیره شده است.

وی درباره قیمت این محصول پرکالری عنوان می کند، قیمت خرما مضافتی بین 85 تا 95 تومان بسته به استان های مختلف، متفاوت است؛ خرمای کبکاب نیز بین 36 تا 39 هزار تومان قابل خرید در فروشگاه ها و مراکز فروش است.

عرضه خرمای تنظیم بازار در استان های مختلف تا پایان ماه مبارک رمضان ادامه دارد.

در پایان لازم یادآوری است؛ وزارت جهاد کشاورزی برای تنظیم و تامین بازار کالاهای اساسی، تعرفه صادرات برخی از اقلام خوراکی را افزایش داده که این دستورالعمل تا خرداد ادامه خواهد داشت.