مزاحمت برای بانوان در اماکن عمومی

مزاحمت برای بانوان در اماکن عمومی، رفتاری ناپسند و مجرمانه است که بر اساس ماده 619 قانون مجازات اسلامی، مستوجب مجازات حبس و شلاق تعزیری برای مرتکب خواهد بود.

امنیت روانی و جسمی شهروندان، به ویژه بانوان و اطفال، زیربنای یک جامعه سالم و پویاست. هر فردی حق دارد بدون واهمه از آزار و تعرض، در فضاهای عمومی حضور یابد و به فعالیت های روزمره خود بپردازد. اما گاهی اوقات، سایه مزاحمت ها این حق اساسی را تحت الشعاع قرار می دهد و حسی از ناامنی و آسیب پذیری را در دل افراد می کارد. قانون گذار ایران با درک عمیق این چالش اجتماعی، برای حمایت از کرامت انسانی و حفظ نظم عمومی، جرم مزاحمت برای بانوان و اطفال در اماکن عمومی را به صراحت جرم انگاری کرده و برای آن مجازات هایی تعیین کرده است. این مقاله، راهنمایی جامع برای آشنایی با ابعاد حقوقی و اجتماعی این جرم، از تعریف و ارکان آن گرفته تا مجازات ها، راه های اثبات و مراحل پیگیری قانونی است. هدف این است که خواننده با درک دقیق این مسائل، بتواند حقوق خود را بشناسد و در صورت لزوم، با آگاهی کامل از مسیر قانونی، به احقاق حق خود بپردازد و در کاهش این پدیده نامطلوب اجتماعی سهیم باشد.

مزاحمت برای بانوان در اماکن عمومی: تعاریف، انواع و مصادیق

آزادی و امنیت در فضاهای عمومی از حقوق بنیادین هر شهروندی است. وقتی از «مزاحمت برای بانوان در اماکن عمومی» سخن به میان می آید، منظور تنها یک اتفاق ساده نیست، بلکه طیفی از رفتارها و گفتارهاست که آرامش و امنیت زنان و کودکان را در جامعه خدشه دار می کند. درک صحیح این مفهوم، هم از منظر حقوقی و هم از دیدگاه اجتماعی، برای شناخت حقوق و تکالیف افراد ضروری است.

تعریف قانونی جرم مزاحمت

جرم مزاحمت برای بانوان و اطفال در اماکن عمومی، در ماده 619 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده) مصوب 1375 جرم انگاری شده است. این ماده به صراحت بیان می دارد: هر کس در اماکن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین نماید، به حبس از دو تا شش ماه و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

واژگان کلیدی این ماده متعرض یا مزاحم شدن و توهین با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت است که باید نسبت به اطفال یا زنان و در اماکن عمومی یا معابر صورت گیرد. این تعریف نشان می دهد که دامنه این جرم وسیع بوده و شامل انواع مختلفی از رفتارهای آزاردهنده می شود.

اصطلاح مزاحمت نوامیس که در برخی محاورات و متون قدیمی تر استفاده می شود، اصطلاحی عامیانه و فقهی است و در قانون مجازات اسلامی فعلی به طور مستقیم به این عنوان ذکر نشده است. قانون گذار با دقت و صراحت، به جای آن، از مزاحمت برای بانوان و اطفال نام برده تا حمایت حقوقی را بر مبنای جنسیت و سن آسیب پذیری خاص، گسترش دهد و هرگونه ابهام در دایره شمول آن را از بین ببرد. آنچه مهم است، تمرکز قانون بر حفظ کرامت و امنیت زنان و کودکان است، فارغ از قید نوامیس که ممکن است تداعی گر مفاهیم خاصی باشد.

انواع و مصادیق عملی مزاحمت

رفتارهای آزاردهنده ممکن است شکل های متفاوتی به خود بگیرند که همه آنها تحت شمول ماده 619 قانون مجازات اسلامی قرار می گیرند. در ادامه به برخی از این مصادیق اشاره می شود:

• مزاحمت کلامی: این نوع مزاحمت شامل هرگونه گفتار، متلک پرانی، توهین، فحاشی، استفاده از الفاظ رکیک و خلاف شئون اخلاقی، کنایه های جنسیتی یا آزاردهنده و صدا زدن افراد با نیت ایذا و آزار است. حسی از تحقیر و ناامنی را در فرد هدف ایجاد می کند.
• مزاحمت رفتاری و فیزیکی: این دسته شامل حرکاتی مانند تعقیب کردن فرد، تنه زدن عمدی، خیره شدن آزاردهنده و طولانی مدت به شکل نامناسب، سد کردن راه عبور، انجام حرکات ایذایی با دست یا بدن، و حتی دست درازی های خفیف (که ممکن است در موارد شدیدتر به آزار جنسی تبدیل شود و مجازات های سنگین تری داشته باشد). این اقدامات، حریم شخصی و آرامش فرد را برهم می زند و می تواند ترس و اضطراب شدیدی ایجاد کند.
• مزاحمت با وسایل نقلیه: متاسفانه، مزاحمت ها گاهی با استفاده از خودرو یا موتورسیکلت اتفاق می افتند. این موارد شامل تعقیب بانوان با وسیله نقلیه، بوق زدن های مکرر و بی دلیل، و انجام سبقت های خطرناک همراه با نیت آزار و ایجاد ترس است. قربانیان در این شرایط احساس حبس و درماندگی می کنند.
• مزاحمت در فضای مجازی: گرچه ماده 619 مستقیماً به مزاحمت در اماکن عمومی اشاره دارد، اما پیشرفت تکنولوژی و گسترش فضای مجازی، اشکال جدیدی از مزاحمت را پدید آورده است. ارسال پیامک های توهین آمیز یا آزاردهنده، مزاحمت در شبکه های اجتماعی، انتشار تصاویر یا محتوای توهین آمیز، اگرچه ممکن است مستقیماً ذیل ماده 619 قرار نگیرند، اما تحت شمول قوانین دیگری چون ماده 15 قانون جرایم رایانه ای (در مورد هتک حیثیت و نشر اکاذیب) و ماده 641 قانون مجازات اسلامی (در مورد مزاحمت تلفنی) قرار می گیرند که مجازات های خاص خود را دارند. بنابراین، اگرچه بستر متفاوت است، اما ماهیت آزار و اذیت و لزوم حمایت حقوقی از قربانی، ثابت است.

مکان وقوع جرم

نکته کلیدی در تعریف جرم مزاحمت برای بانوان و اطفال، قید اماکن عمومی و معابر است. این قید به معنای هر مکانی است که دسترسی عموم مردم به آن آزاد و بی قید و شرط است. مصادیق این اماکن و معابر بسیار گسترده است و شامل موارد زیر می شود:

• خیابان ها، کوچه ها، میدان ها و چهارراه ها
• پارک ها، باغ های عمومی و فضاهای سبز شهری
• بازارها، پاساژها و مراکز خرید
• وسایل نقلیه عمومی مانند اتوبوس، مترو، تاکسی و پایانه های مسافربری
• ادارات دولتی و بخش های قابل دسترسی عمومی در آنها
• مساجد، حسینیه ها و سایر اماکن مذهبی در ساعات عمومی
• مراکز درمانی و بیمارستان ها (بخش های عمومی)
• دانشگاه ها و مراکز آموزشی در فضاهای عمومی آن ها

تفاوت اماکن عمومی با مکان های خصوصی در این است که در مکان خصوصی (مانند خانه شخصی یا محل کار محصور و غیرقابل دسترسی عمومی)، اگرچه ممکن است آزار و اذیت های دیگری رخ دهد، اما دیگر ذیل ماده 619 قرار نمی گیرد و باید بر اساس سایر مواد قانونی مورد بررسی قرار گیرد. این تاکید قانون گذار بر اماکن عمومی، اهمیت حضور ایمن و بدون دغدغه زنان و اطفال در بطن جامعه را نشان می دهد.

ارکان تشکیل دهنده جرم مزاحمت برای بانوان (عناصر سه گانه)

برای اینکه یک عمل، از نظر حقوقی جرم تلقی شود و مرتکب آن قابل مجازات باشد، باید سه رکن اساسی را دارا باشد. این ارکان شامل عنصر قانونی، عنصر مادی و عنصر معنوی هستند که هر یک نقش مکمل دیگری را ایفا می کنند. در مورد جرم مزاحمت برای بانوان و اطفال، این سه عنصر به شرح زیر تبیین می شوند:

عنصر قانونی

عنصر قانونی به این معناست که عمل انجام شده، صراحتاً در قانون به عنوان جرم شناخته و برای آن مجازات تعیین شده باشد. این اصل به اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها معروف است.

• ماده 619 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) مصوب 1375: این ماده اصلی ترین رکن قانونی این جرم را تشکیل می دهد. متن آن به شرح زیر است: هر کس در اماکن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین نماید، به حبس از دو تا شش ماه و تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
• ماده 620 قانون مجازات اسلامی: این ماده در جهت تشدید مجازات در صورت توطئه و دسته جمعی بودن جرم است. هر گاه جرم مزاحمت بانوان در نتیجه توطئه قبلی و یا به صورت دسته جمعی واقع شود، هر یک از مرتکبین به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهند شد. این ماده نشان دهنده نگاه جدی قانون گذار به جرایم سازمان یافته یا گروهی است که امنیت جامعه را به طور گسترده تری به خطر می اندازند.
• ماده 15 قانون جرایم رایانه ای: برای مزاحمت هایی که در فضای مجازی رخ می دهند، این ماده مصادیقی از هتک حیثیت و انتشار اکاذیب را جرم انگاری کرده است. هر کس به وسیله سیستم های رایانه ای یا مخابراتی، صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او منتشر یا افشاء کند یا در دسترس دیگران قرار دهد و یا به هر طریقی موجبات هتک حیثیت او را فراهم آورد، علاوه بر جبران خسارت، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. اگرچه این ماده ماهیت متفاوتی دارد، اما در موارد خاصی که مزاحمت آنلاین منجر به هتک حیثیت شود، قابل استناد است.
• ماده 641 قانون مجازات اسلامی: این ماده به طور خاص به مزاحمت تلفنی می پردازد: هر کس به وسیله تلفن یا دستگاه های مخابراتی دیگر برای اشخاص ایجاد مزاحمت نماید، علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات، به حبس از یک تا شش ماه محکوم خواهد شد. این ماده نیز در صورتی که مزاحمت تلفنی برای زنان یا اطفال صورت گیرد، می تواند مورد استناد قرار گیرد.

عنصر مادی

عنصر مادی به معنای رفتار فیزیکی یا ظاهری است که از سوی مرتکب سر می زند و در دنیای خارج قابل مشاهده و سنجش است. در جرم مزاحمت برای بانوان:

• فعل مثبت: برای تحقق این جرم، رفتار مرتکب باید به صورت یک فعل مثبت باشد؛ یعنی یک عمل مشخص که انجام شده باشد. ترک فعل (انجام ندادن کاری) به تنهایی در این ماده جرم تلقی نمی شود. به عنوان مثال، صرف نگاه کردن بدون هیچ حرکت یا کلام آزاردهنده ای ممکن است جرم نباشد، اما خیره شدن ممتد و آزاردهنده همراه با حرکات ایذایی، فعل مثبت محسوب می شود.
• ایجاد تعرض یا مزاحمت یا توهین: این رفتار باید به گونه ای باشد که معنای تعرض، مزاحمت یا توهین را داشته باشد. تعرض به معنای دست درازی یا نزدیک شدن ناخواسته است. مزاحمت به معنای برهم زدن آرامش و آسایش فرد است و توهین نیز شامل هرگونه الفاظ یا حرکات خلاف شئون و حیثیت فردی است.
• وقوع عمل نسبت به زنان یا اطفال: قربانی این جرم باید از قشر زنان یا اطفال باشد. این قید نشان دهنده حمایت ویژه قانون از این دو گروه آسیب پذیر جامعه است.
• وقوع عمل در اماکن عمومی یا معابر: همانطور که پیشتر ذکر شد، محل وقوع جرم باید در مکان هایی باشد که دسترسی عمومی به آن آزاد است. این شرط، جغرافیای شمول این ماده را مشخص می کند.
• جرم مطلق: این جرم مقید به نتیجه نیست. به این معنا که برای تحقق آن، لازم نیست حتماً قربانی دچار ترس، ناراحتی یا آسیب خاصی شود. صرف انجام عمل مزاحمت آمیز یا توهین آمیز از سوی مرتکب، برای محقق شدن جرم کافی است. حتی اگر زن یا طفل مورد مزاحمت، به دلیل هوشیاری یا بی توجهی، تحت تأثیر قرار نگیرد، باز هم جرم محقق شده است.

عنصر معنوی

عنصر معنوی یا روانی جرم، به قصد و نیت مجرمانه فرد اشاره دارد. در جرم مزاحمت برای بانوان و اطفال:

• قصد و نیت مجرمانه (سوء نیت عام و خاص): این جرم از جمله جرایم عمدی محسوب می شود. برای محقق شدن آن، باید احراز شود که مرتکب، هم قصد انجام فعل (سوء نیت عام) را داشته و هم قصد ایجاد مزاحمت یا توهین (سوء نیت خاص) را داشته است.
• احراز سوء نیت: غالباً با وقوع عمل توهین آمیز یا ایجاد مزاحمت از سوی مرتکب، وجود قصد مجرمانه مفروض تلقی می شود. به عبارت دیگر، اگر فردی آگاهانه و عامدانه فعلی را انجام دهد که مصداق مزاحمت یا توهین در اماکن عمومی نسبت به زنان یا اطفال باشد، فرض بر این است که قصد مجرمانه را نیز داشته است، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. برای مثال، اگر فردی به طور سهوی و بدون قصد قبلی با کسی برخورد کند، این مزاحمت محسوب نمی شود؛ اما اگر با هدف آزار و اذیت، عمداً به بانویی تنه بزند، عنصر معنوی نیز محقق شده است.

مجازات جرم مزاحمت برای بانوان در قانون ایران

جرم مزاحمت برای بانوان و اطفال در اماکن عمومی، از جمله جرایمی است که قانون گذار با جدیت خاصی به آن می نگرد، چرا که مستقیم با آرامش و امنیت عمومی جامعه در ارتباط است. تعیین مجازات برای این جرم، نه تنها بازدارنده است، بلکه تلاشی است برای تضمین حقوق شهروندی و حفظ حریم افراد.

مجازات اصلی

بر اساس ماده 619 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)، مجازات اصلی برای مرتکبین این جرم شامل موارد زیر است:

• حبس: از دو ماه تا شش ماه. این مدت حبس می تواند متناسب با شدت جرم، سوابق متهم و نظر قاضی متغیر باشد.
• شلاق تعزیری: تا 74 ضربه. مجازات شلاق تعزیری نیز با توجه به اوضاع و احوال پرونده و شرایط ارتکاب جرم تعیین می شود.

با توجه به قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399، در برخی از جرائم تعزیری، امکان تبدیل حبس به مجازات های جایگزین مانند جزای نقدی فراهم شده است. این امکان برای جرایم درجه شش (که حبس از شش ماه تا دو سال دارد) و جرایم خفیف تر فراهم است. جرم مزاحمت برای بانوان با حبس تا شش ماه، در محدوده درجه 7 و 8 قرار می گیرد و بنابراین، در صورتی که شرایط قانونی رعایت شود، قاضی می تواند حبس را به جزای نقدی یا سایر مجازات های جایگزین حبس تبدیل کند. این تصمیم معمولاً با در نظر گرفتن شخصیت متهم، فقدان سوابق کیفری مؤثر، جبران خسارت وارده به شاکی و ندامت مرتکب صورت می پذیرد.

موارد تشدید مجازات

قانون گذار در برخی شرایط خاص، مجازات جرم مزاحمت را تشدید کرده تا با رفتارهای سازمان یافته یا آسیب زاتر مقابله کند:

• توطئه قبلی و دسته جمعی بودن جرم (ماده 620): اگر مزاحمت برای بانوان در نتیجه یک توطئه قبلی (یعنی از پیش برنامه ریزی شده) و به صورت دسته جمعی (توسط دو یا چند نفر) واقع شود، هر یک از مرتکبین به حداکثر مجازات مقرر در ماده 619، یعنی شش ماه حبس و 74 ضربه شلاق، محکوم خواهند شد. این امر نشان می دهد که قانون گذار برای برهم زدن امنیت عمومی توسط گروه ها، مجازات سنگین تری در نظر گرفته است.
• بررسی جرایم ارتکابی همزمان: ممکن است در حین مزاحمت، جرایم دیگری نیز ارتکاب یابد، مانند ضرب و جرح، تهدید، توهین های شدید (که فراتر از توهین های ساده این ماده باشد) یا حتی جرایم جنسی شدیدتر. در چنین مواردی، قاضی باید به تمامی جرایم رسیدگی کرده و با توجه به قواعد تعدد جرم، مجازات های مربوط به هر یک را اعمال کند. به عنوان مثال، اگر مزاحمت با ضرب و جرح همراه باشد، متهم علاوه بر مجازات ماده 619، به مجازات های مقرر برای ضرب و جرح نیز محکوم خواهد شد.

وضعیت گذشت شاکی

یکی از نکات مهم در مورد جرم مزاحمت برای بانوان، غیرقابل گذشت بودن آن از حیث جنبه عمومی جرم است. این به آن معناست که:

• غیرقابل گذشت بودن: جرم مزاحمت برای بانوان و اطفال، جزء جرایم دارای جنبه عمومی محسوب می شود. یعنی این جرم تنها به حیثیت فرد شاکی آسیب نمی رساند، بلکه نظم و امنیت جامعه را نیز خدشه دار می کند. بنابراین، حتی اگر شاکی (قربانی) تصمیم به گذشت از شکایت خود بگیرد، دادسرا و دادگاه نمی توانند به دلیل این گذشت، پرونده را مختومه کرده و تعقیب کیفری متهم را متوقف سازند.
• تأثیر گذشت شاکی بر تخفیف مجازات: با این حال، گذشت شاکی می تواند به عنوان یکی از عوامل مؤثر در تخفیف مجازات مرتکب مورد استفاده دادگاه قرار گیرد. قاضی می تواند با توجه به گذشت شاکی، میزان حبس یا شلاق را تا حداقل قانونی کاهش دهد یا در صورت وجود شرایط، آن را به مجازات جایگزین (مانند جزای نقدی) تبدیل نماید. این تصمیم قاضی، راهی برای کاهش سختی مجازات متهم، در عین حفظ جنبه عمومی و بازدارندگی قانون است.

مجازات مزاحمت در فضای مجازی و با تلفن

همانطور که قبلاً اشاره شد، مزاحمت ها می توانند در بسترهای غیرفیزیکی نیز رخ دهند که قوانین خاص خود را دارند:

• مجازات مزاحمت در فضای مجازی (ماده 15 قانون جرایم رایانه ای): اگر مزاحمت در فضای مجازی به شکل هتک حیثیت و آبروریزی، انتشار اطلاعات خصوصی یا ایجاد ترس و تهدید باشد، مرتکب علاوه بر جبران خسارت، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
• مجازات مزاحمت تلفنی (ماده 641 قانون مجازات اسلامی): در صورتی که ایجاد مزاحمت از طریق تلفن یا سایر دستگاه های مخابراتی صورت گیرد، مرتکب به حبس از یک تا شش ماه محکوم می شود. این مجازات مستقل از ماده 619 است، هرچند ممکن است ماهیت آزاردهنده یکسانی داشته باشند. این قانون به خصوص شامل مواردی می شود که افراد به طور مکرر با تماس های بی مورد یا پیام های آزاردهنده، آرامش دیگران را سلب می کنند.

قربانیان و مرتکبین جرم مزاحمت: ابهامات و توضیحات

قانون گذار در ماده 619 قانون مجازات اسلامی، دایره شمول قربانیان را مشخص کرده است تا از این طریق، حمایت ویژه ای از گروه های آسیب پذیر جامعه به عمل آورد. اما در مورد مرتکبین و برخی روابط خاص، ابهاماتی وجود دارد که نیاز به تبیین دقیق تر دارد.

قربانیان جرم

قربانیان اصلی جرم مزاحمت بر اساس ماده 619، دو گروه مشخص هستند:

• زنان: این کلمه شامل هر بانویی می شود، فارغ از سن، وضعیت تاهل، موقعیت اجتماعی یا پوشش. هدف قانون، حمایت از تمامی زنان در برابر هرگونه تعرض، مزاحمت یا توهین در اماکن عمومی است.
• اطفال: تعریف قانونی طفل در حقوق ایران ممکن است در قوانین مختلف، تفاوت های جزئی داشته باشد. با این حال، به طور کلی، منظور از طفل در این ماده، افرادی هستند که به سن بلوغ شرعی نرسیده اند. بر اساس فقه اسلامی و قوانین مدنی و کیفری ایران:
  • سن بلوغ برای دختران 9 سال تمام قمری (حدود 8 سال و 9 ماه شمسی)
  • سن بلوغ برای پسران 15 سال تمام قمری (حدود 14 سال و 7 ماه شمسی)

  است. بنابراین، هر فرد زیر این سنین، در مفهوم قانونی طفل محسوب می شود و در صورت مزاحمت، تحت حمایت این ماده قرار می گیرد. تفاوت سن بلوغ با سن رشد (18 سال تمام شمسی) که برای تصرف در اموال و انجام معاملات لازم است، نکته مهمی است. در این ماده، معیار سن بلوغ شرعی است. همچنین، تفاوتی بین طفل پسر و طفل دختر وجود ندارد و هر دو جنسیت در صورت تعرض یا مزاحمت، قربانی این جرم محسوب می شوند.

آیا مزاحمت فقط توسط مردان جرم است؟

اگرچه در عرف و تجربه اجتماعی، اغلب مزاحمت ها از سوی مردان نسبت به زنان و اطفال صورت می گیرد، اما متن ماده 619 قانون مجازات اسلامی قیدی در مورد جنسیت مرتکب ندارد. یعنی، قانون به صراحت بیان نکرده که مرتکب حتماً باید مرد باشد.

بنابراین، این جرم می تواند توسط زنان نیز ارتکاب یابد. اگر زنی در اماکن عمومی یا معابر، نسبت به زن یا طفل دیگری، الفاظ یا حرکات توهین آمیز یا مزاحمت آمیز انجام دهد، وی نیز مشمول مجازات این ماده خواهد شد. آنچه برای قانون اهمیت دارد، وقوع رفتار مجرمانه در مکان و نسبت به قربانیان مشخص شده است، نه جنسیت مجرم.

مزاحمت توسط خویشان نزدیک (همسر، پدر، برادر) و نامزد

یکی از موارد بحث برانگیز در تفسیر ماده 619، مسئله مزاحمت توسط خویشاوندان نزدیک یا نامزد است. برخی بر این باورند که فلسفه این ماده، جلوگیری از تعرض و مزاحمت توسط افراد غریبه در جامعه است و در روابط نزدیک خانوادگی، این ماده جایی ندارد. اما این دیدگاه، چالش هایی را در حمایت از قربانیان ایجاد می کند.

نظریات حقوقی و رویه قضایی نشان می دهد که اطلاق ماده 619 قانون مجازات اسلامی، قیدی در مورد نامحرم بودن مرتکب ندارد. به عبارت دیگر، نسبت خویشاوندی یا رابطه زناشویی، مانع از تحقق جرم مزاحمت برای بانوان در اماکن عمومی نمی شود. بنابراین:

• اگر پدر، برادر یا حتی همسر، در اماکن عمومی یا معابر، نسبت به زن یا طفل خانواده خود الفاظ توهین آمیز یا حرکات مزاحمت آمیز انجام دهد، این رفتار می تواند مشمول ماده 619 باشد و قابل پیگیری است. قانون گذار به دنبال حمایت از تمامی زنان و اطفال، بدون توجه به هویت و رابطه مرتکب است.
• در خصوص نامزد نیز، وضعیت مشابه است. رابطه نامزدی، یک رابطه عاطفی و اجتماعی است که پیش درآمد ازدواج محسوب می شود و الزام آور نیست. از نظر حقوقی، نامزدها همچون افراد غریبه تلقی می شوند مگر آنکه عقد نکاحی جاری شده باشد. بنابراین، اگر نامزد سابق یا فعلی فرد، در اماکن عمومی برای او مزاحمت ایجاد کند، این عمل به طور قطع مشمول ماده 619 خواهد بود.

بر اساس نظریه مشورتی شماره ۱۰۱۵۳/۷ اداره حقوقی قوه قضائیه، جرم مزاحمت برای بانوان در اماکن عمومی تنها در صورتی محقق می شود که رفتار مزاحمت آمیز از سوی افراد نامحرم انجام شود. این نظریه، در تقابل با دیدگاه اطلاق ماده قرار می گیرد و ممکن است در رویه قضایی، برخی شعب، آن را مبنای تصمیم گیری قرار دهند. با این حال، هدف کلی قانون، حمایت از امنیت بانوان فارغ از رابطه فردی است و این موضوع همچنان محل بحث و تفسیر است.

مهم است که هر گونه آزار و اذیت، صرف نظر از رابطه مرتکب و قربانی، مورد توجه قرار گیرد و در صورت وقوع در اماکن عمومی، قابلیت پیگیری حقوقی داشته باشد. هدف نهایی، ایجاد فضایی امن و احترام آمیز برای تمامی افراد جامعه است.

نحوه اثبات جرم و مراحل شکایت در دادسرا و دادگاه

مواجهه با مزاحمت در اماکن عمومی می تواند تجربه ای ناخوشایند و حتی آسیب زا باشد. اما مهم است که قربانیان بدانند که قانون از آنها حمایت می کند و راه هایی برای پیگیری و احقاق حق وجود دارد. اثبات جرم و طی کردن مراحل قانونی، نیازمند آگاهی و اقدام صحیح است.

ادله اثبات جرم

برای اثبات جرم مزاحمت برای بانوان و اطفال، مانند سایر جرایم، می توان از ادله قانونی استفاده کرد. جمع آوری این ادله در لحظه وقوع جرم یا بلافاصله پس از آن، نقش حیاتی در پیشبرد پرونده ایفا می کند:

• شهادت شهود: حضور شاهدان عینی در صحنه جرم از مهم ترین و قوی ترین ادله اثبات است. شهودی که واقعه را دیده اند یا شنیده اند، می توانند در کلانتری و دادسرا شهادت خود را بیان کنند. جمع آوری اطلاعات تماس شاهدان بلافاصله پس از وقوع حادثه، بسیار مهم است.
• فیلم و تصاویر: امروزه با گسترش دوربین های مداربسته (در مغازه ها، ساختمان ها، معابر عمومی) و همچنین تلفن های همراه هوشمند، امکان ضبط فیلم و تصویر از صحنه جرم فراهم است. فیلم های دوربین های مداربسته شهری یا خصوصی، فیلم های ضبط شده توسط موبایل (با رعایت حریم خصوصی و عدم انتشار غیرمجاز)، می تواند مستند قوی برای اثبات جرم باشد. در صورت دسترسی به فیلم ها، حتماً آنها را حفظ و به مراجع قضایی ارائه دهید.
• اقرار متهم: اگر متهم در مراحل تحقیقات در کلانتری، دادسرا یا دادگاه، به ارتکاب جرم اقرار کند، این اقرار خود یکی از محکم ترین ادله اثبات جرم است.
• گزارش نیروی انتظامی و ضابطین قضایی: در صورتی که نیروی انتظامی (پلیس 110 یا کلانتری) در صحنه حاضر شده و اقدام به ثبت گزارش و مشاهده مستقیم جرم کرده باشد، گزارش آنها به عنوان ضابطین قضایی، مدرکی معتبر محسوب می شود.
• گواهی پزشکی قانونی: اگر مزاحمت با هرگونه آزار فیزیکی، ضرب و جرح یا لمس همراه باشد که آثار آن بر روی بدن باقی مانده است، مراجعه فوری به پزشکی قانونی و اخذ گواهی، بسیار حائز اهمیت است. این گواهی به عنوان یک سند رسمی، میزان و شدت آسیب های وارده را تأیید می کند.
• مدارک فضای مجازی: در مورد مزاحمت های آنلاین، اسکرین شات از پیام های توهین آمیز یا آزاردهنده، تاریخچه تماس ها، فایل های صوتی یا تصویری دریافت شده، و اطلاعات حساب کاربری مزاحم، می تواند به عنوان مدرک به دادگاه ارائه شود.

مراحل طرح شکایت

پیگیری قانونی جرم مزاحمت برای بانوان و اطفال، مراحل مشخصی دارد که طی کردن صحیح آنها به نتیجه گیری پرونده کمک شایانی می کند:

1. مراجعه به پلیس 110 یا کلانتری: در وهله اول، پس از وقوع جرم، می توانید با پلیس 110 تماس بگیرید تا در صورت امکان، در صحنه حاضر شوند. همچنین، مراجعه به نزدیک ترین کلانتری و ثبت گزارش اولیه (صورت جلسه) از واقعه، ضروری است. در این مرحله، تمامی جزئیات ماجرا، زمان و مکان دقیق، مشخصات ظاهری مرتکب، پلاک خودرو (در صورت مزاحمت با وسیله نقلیه) و هرگونه شاهد یا مدرکی را به دقت ذکر کنید.
2. تنظیم شکوائیه: پس از ثبت گزارش اولیه، باید یک شکوائیه (دادخواست کیفری) تنظیم کنید. در شکوائیه، مشخصات کامل شاکی و مشتکی عنه (در صورت اطلاع)، شرح دقیق واقعه، زمان و مکان وقوع، و ادله اثبات جرم باید به روشنی ذکر شود. می توانید از نمونه شکوائیه های موجود استفاده کنید، اما توصیه می شود برای تنظیم دقیق تر، از کمک وکیل متخصص بهره ببرید.
3. مراجعه به دادسرا: شکوائیه تنظیم شده باید در دادسرای محل وقوع جرم ثبت شود. پس از ثبت، پرونده به یکی از شعب بازپرسی یا دادیاری ارجاع می گردد.
4. مراحل تحقیقات در دادسرا: بازپرس یا دادیار، مسئول تحقیق و جمع آوری دلایل است. در این مرحله، شاکی برای ارائه توضیحات و شهود برای ادای شهادت احضار می شوند. متهم نیز احضار شده و از او بازجویی به عمل می آید. در صورت وجود دلایل و قرائن کافی بر توجه اتهام به متهم و در موارد خاص، بازپرس می تواند بر اساس بند ت ماده 237 قانون آیین دادرسی کیفری، قرار بازداشت موقت برای متهم صادر کند یا قرار تأمین کیفری مناسب (مانند وثیقه یا کفالت) برای او در نظر بگیرد تا از فرار یا تکرار جرم جلوگیری شود.
5. صدور کیفرخواست: پس از تکمیل تحقیقات و در صورتی که بازپرس دلایل کافی برای مجرمیت متهم را احراز کند، اقدام به صدور قرار جلب به دادرسی و سپس دادستان کیفرخواست صادر می کند. با صدور کیفرخواست، پرونده از دادسرا به دادگاه کیفری دو (که صلاحیت رسیدگی به این جرم را دارد) ارسال می شود.
6. روند رسیدگی در دادگاه کیفری دو: دادگاه با احضار طرفین و استماع دفاعیات متهم و اظهارات شاکی و شهود، به پرونده رسیدگی می کند. در نهایت، قاضی بر اساس محتویات پرونده و ادله موجود، رأی بدوی (حکم) را صادر می نماید.
7. تجدیدنظرخواهی: در صورتی که هر یک از طرفین (شاکی یا متهم) به رأی صادره اعتراض داشته باشند، می توانند ظرف مهلت قانونی (معمولاً 20 روز برای مقیمین ایران)، تقاضای تجدیدنظرخواهی به دادگاه تجدیدنظر استان را ارائه دهند.

نمونه شکوائیه مزاحمت علیه بانوان

تنظیم شکوائیه صحیح و جامع، گام مهمی در آغاز فرآیند قضایی است. در ادامه یک نمونه کلی و غیرتکمیلی از شکوائیه آورده شده است. توصیه می شود برای تنظیم شکوائیه دقیق، حتماً از مشاوره حقوقی بهره مند شوید:

بسمه تعالی
دادستان محترم عمومی و انقلاب شهرستان [نام شهرستان]

موضوع: شکایت کیفری – ایجاد مزاحمت برای بانوان در اماکن عمومی (موضوع ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی)

مشخصات شاکی/شاکیه:
نام و نام خانوادگی: ............................. فرزند: ............................. کد ملی: .............................
آدرس: ..................................................................................... شماره تماس: .............................

مشخصات مشتکی عنه/متهم (در صورت اطلاع):
نام و نام خانوادگی: ............................. فرزند: ............................. کد ملی: .............................
آدرس: ..................................................................................... شماره تماس: .............................
(در صورت عدم اطلاع از مشخصات کامل، مشخصات ظاهری و اطلاعات در دسترس مانند پلاک خودرو ذکر شود)

شرح واقعه:
با سلام و احترام،
به استحضار می رساند:
در تاریخ [تاریخ دقیق]، حوالی ساعت [ساعت تقریبی]، در [مکان دقیق وقوع جرم، مانند خیابان اصلی، پارک، داخل اتوبوس و...]، فردی به نام [نام و نام خانوادگی مشتکی عنه یا مشخصات ظاهری وی]، اقدام به [شرح دقیق اقدامات مزاحمت آمیز: مانند تعقیب اینجانب، متلک پرانی با الفاظ ناشایست (ذکر دقیق الفاظ در صورت امکان)، انجام حرکات ایذایی دست یا بدن، سد کردن راه، بوق زدن های مکرر با خودروی با پلاک (...) و...] نمود.
این رفتارها موجب سلب آسایش، ایجاد ترس و توهین به حیثیت اینجانب شده و آرامش و امنیت روانی بنده را مختل کرده است. این واقعه در حضور [در صورت وجود شاهد، نام و مشخصات شاهد یا تعداد آنها ذکر شود] رخ داده است.
(در صورت وجود مدرک، مانند فیلم یا عکس، به آن اشاره شود: اینجانب فیلم/عکس مربوط به واقعه را نیز در اختیار دارم که در صورت لزوم تقدیم خواهم کرد.)

ادله اثبات جرم:
۱. اظهارات شاکی
۲. شهادت شهود (در صورت وجود)
۳. فیلم/تصاویر ضبط شده (در صورت وجود)
۴. گزارش نیروی انتظامی (در صورت حضور در صحنه)

لذا، با استناد به ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، از محضر محترم عالی تقاضای رسیدگی، تعقیب کیفری متهم و اعمال مجازات قانونی نسبت به ایشان را دارم.

با احترام فراوان
امضاء و اثر انگشت شاکی
تاریخ:

آراء و نظریات قضایی و مشورتی مرتبط

برای درک عمیق تر و جامع تر ابعاد حقوقی جرم مزاحمت برای بانوان، بررسی آراء قضایی و نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه بسیار کمک کننده است. این آراء و نظریات، نشان دهنده چگونگی تفسیر و اجرای قانون در موارد خاص هستند و می توانند راهنمای خوبی برای قربانیان، متهمان و حتی وکلا باشند.

چکیده آرای قضایی مهم

رویه قضایی در طول سالیان متمادی، نکات مهمی را در خصوص تحقق یا عدم تحقق جرم مزاحمت برای بانوان روشن کرده است:

• تمایز مزاحمت در اماکن عمومی با مزاحمت تلفنی یا آنلاین: یکی از مهمترین نکات، تفکیک جرم ماده 619 از جرایم مشابه است. آرای قضایی تأکید دارند که ارسال پیامک تهدیدآمیز، مزاحمت تلفنی، یا حتی ورود به عنف به محل سکونت شاکیه (که یک مکان خصوصی است)، مصداق بزه ایجاد مزاحمت برای بانوان بر اساس ماده 619 نیست. این جرایم، تحت مواد قانونی دیگر (مانند 641 برای مزاحمت تلفنی، 669 برای تهدید و جرایم رایانه ای برای مزاحمت های آنلاین) قابل پیگیری هستند.
• تأثیر سابقه دوستی یا رابطه قبلی: در برخی موارد، وجود سابقه دوستی یا رابطه عاطفی قبلی بین شاکی و متهم، می تواند مانع از تحقق بزه ایجاد مزاحمت برای بانوان شود. این بدان معناست که اگر اقدامات فرد در بستر یک رابطه قبلی و با رضایت ضمنی طرف مقابل انجام شده باشد (البته تا زمانی که جنبه آزار و اذیت و اجبار به خود نگیرد)، ممکن است دادگاه آن را جرم تلقی نکند. با این حال، باید توجه داشت که این سابقه به هیچ وجه مجوز تعرض یا توهین نیست و هرگاه رفتار از حد طبیعی یک رابطه فراتر رفته و به آزار و اذیت تبدیل شود، جرم محقق خواهد شد.
• رابطه توهین و مزاحمت: در ماده 619، مزاحمت یا توهین با الفاظ و حرکات خلاف شئون در کنار هم ذکر شده اند. آرای قضایی غالباً توهین را از مقدمات یا اجزای تشکیل دهنده جرم مزاحمت در نظر می گیرند و آن را به عنوان یک جرم مستقل (در صورت وقوع همزمان با مزاحمت تحت ماده 619) تلقی نمی کنند. یعنی اگر متهم همزمان مزاحمت و توهین انجام دهد، معمولاً یک مجازات برای مزاحمت اصلی (که توهین نیز جزئی از آن است) در نظر گرفته می شود.

نمونه رأی دادگاه (بدوی و تجدیدنظر)

بررسی یک نمونه رأی دادگاه، می تواند به روشن شدن فرآیند قضایی و چگونگی تصمیم گیری قضات کمک کند. در ادامه، خلاصه ای از یک رأی واقعی (مشابه مثال رقبا) با تحلیل نکات حقوقی آن ارائه می شود:

رای بدوی (خلاصه):
در پرونده ای که شاکی ادعا کرده بود متهم (خواستگار سابقش) به بهانه های مختلف در محل کار و خیابان برای او مزاحمت ایجاد کرده و توهین نموده است، دادگاه با استناد به اقرار ضمنی متهم، شهادت شهود در دادسرا و سایر قرائن، بزه انتسابی را محرز دانست. دادگاه متهم را به اتهام توهین (بر اساس ماده 608 قانون مجازات اسلامی) به پرداخت جزای نقدی و به اتهام مزاحمت بانوان (بر اساس ماده 619) به چهار ماه حبس تعزیری و سی ضربه شلاق تعزیری محکوم کرد.

رأی دادگاه تجدیدنظر استان (خلاصه و تحلیل):
متهم به رأی بدوی اعتراض کرد و مدعی شد که قصد ازدواج داشته و فقط برای ادای توضیحات به شاکی مراجعه کرده است. دادگاه تجدیدنظر، در بخش مربوط به ایجاد مزاحمت در معابر عمومی، اعتراض متهم را مردود دانست و رأی بدوی را تأیید کرد، چرا که متهم عملاً به ایجاد مزاحمت اقرار کرده بود.

اما در خصوص اتهام توهین، دادگاه تجدیدنظر رأی بدوی را نقض کرد. دلیل این تصمیم این بود که:

1. عدم استقلال جرم توهین: بر اساس صراحت ماده 619 قانون مجازات اسلامی، ایجاد مزاحمت یا توهین (با الفاظ خلاف شئون) یک عمل مجرمانه واحد محسوب می شود، نه دو جرم مستقل. یعنی اگر کسی در بستر مزاحمت، توهین هم بکند، به دلیل همان مزاحمت اصلی مجازات می شود و توهین به عنوان بخشی از آن عمل دیده می شود.
2. عدم کفایت دلایل برای توهین مستقل: اتهام توهین تنها مستند به ادعای شاکی بود و متهم به توهین اقرار نکرده بود. همچنین، شهود نیز (که یکی از آنها خواهر شاکی بود) شهادت صریحی مبنی بر وقوع توهین مستقل از مزاحمت نداده بودند.

در نهایت، دادگاه تجدیدنظر حکم برائت متهم از اتهام توهین را صادر و رأی قطعی شد. این رأی نشان می دهد که دادگاه ها در تفسیر ماده 619 به وحدت جرم در صورت ترکیب مزاحمت و توهین توجه دارند و صرف ادعا بدون ادله کافی برای تفکیک دو جرم پذیرفته نیست.

نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه

نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضائیه، راهگشای ابهامات حقوقی هستند و به قضات در تفسیر و اجرای صحیح قوانین کمک می کنند. همانطور که قبلاً اشاره شد، نظریه شماره 10153/7 در مورد نامحرم بودن مرتکب، یکی از این موارد است که بیان می دارد: جرم مزاحمت برای بانوان تنها در صورتی محقق می شود که رفتار مزاحمانه از سوی افراد نامحرم انجام شود. این نظریه، با ایجاد یک قید جدید، می تواند دایره شمول ماده 619 را محدودتر کند و در برخی پرونده ها، روابط خانوادگی را از شمول این ماده خارج سازد. با این حال، این یک نظریه مشورتی است و الزام آور نیست و ممکن است در رویه های قضایی مختلف، تفسیرهای متفاوتی از آن صورت گیرد.

آشنایی با این آراء و نظریات به افراد کمک می کند تا با دید بازتری به مسائل حقوقی نگاه کنند و در صورت نیاز، با وکیل متخصص برای تحلیل پرونده خود مشورت نمایند.

پیشگیری از مزاحمت و راهکارهای حمایتی

مقابله با پدیده مزاحمت برای بانوان در اماکن عمومی، نیازمند رویکردی چندوجهی است که هم شامل راهکارهای فردی برای افزایش امنیت و هم اقدامات گسترده اجتماعی و نهادی برای ریشه کن کردن این معضل باشد. جامعه ای که به دنبال امنیت و آرامش برای همه اعضایش است، باید همواره در این مسیر بکوشد و ابعاد مختلف این چالش را در نظر بگیرد.

راهکارهای فردی برای قربانیان

هر فردی می تواند با اتخاذ برخی تدابیر و آگاهی از حقوق خود، تا حدی از آسیب پذیری اش بکاهد و در صورت مواجهه با مزاحمت، واکنش مناسبی نشان دهد. این راهکارها می تواند حسی از توانمندی و کنترل را به فرد بازگرداند:

• حفظ خونسردی و عدم تقابل مستقیم: در بسیاری از موارد، بهترین واکنش در لحظه مزاحمت، حفظ خونسردی و عدم درگیری فیزیکی یا کلامی مستقیم با مزاحم است، به خصوص اگر تعداد مزاحمان زیاد باشد یا فرد احساس خطر جانی کند. تمرکز باید بر دور شدن از موقعیت خطرناک باشد.
• جمع آوری شواهد: به سرعت و با احتیاط، تلاش کنید شواهدی مانند شماره پلاک خودرو، عکس یا فیلم کوتاهی از مزاحم (در صورت امکان و بدون به خطر انداختن خود) جمع آوری کنید. این مدارک در مراحل بعدی شکایت بسیار ارزشمند خواهند بود.
• فراخوان کمک از اطرافیان یا پلیس: اگر در مکانی هستید که افراد دیگری حضور دارند، با صدای بلند درخواست کمک کنید. فریاد زدن و جلب توجه دیگران می تواند مزاحم را از ادامه کار منصرف کند. در صورت لزوم، بلافاصله با پلیس 110 تماس بگیرید.
• آگاهی از مسیرهای ایمن: در تردد روزانه خود، مسیرهای پرتردد، روشن و ایمن را انتخاب کنید. از تردد در مکان های خلوت و تاریک، به خصوص در ساعات پایانی شب، تا حد امکان خودداری کنید.
• استفاده از اپلیکیشن های اضطراری: برخی اپلیکیشن ها امکان ارسال موقعیت مکانی و پیام کمک به افراد مورد اعتماد یا پلیس را فراهم می کنند که می تواند در مواقع اضطراری مفید باشد.

نقش جامعه و نهادها

مسئولیت مقابله با مزاحمت ها تنها بر عهده افراد نیست، بلکه جامعه و نهادهای مربوطه نیز نقش حیاتی در پیشگیری و حمایت از قربانیان دارند:

• آموزش و فرهنگ سازی عمومی: ارتقای فرهنگ احترام متقابل، آموزش مهارت های ارتباطی صحیح، و تبیین عواقب قانونی و اجتماعی مزاحمت ها از طریق رسانه ها، مدارس و دانشگاه ها، می تواند به مرور زمان، نگرش های غلط را اصلاح کرده و رفتارهای نامناسب را کاهش دهد. این فرهنگ سازی باید از سنین کودکی آغاز شود.
• افزایش امنیت در اماکن عمومی: نصب و نگهداری دوربین های مداربسته در نقاط حساس شهری، افزایش گشت های پلیس در مناطق پرتردد و خلوت، و بهبود روشنایی معابر می تواند حس امنیت را افزایش داده و عامل بازدارنده ای برای مجرمین باشد.
• حمایت روانی از قربانیان: ایجاد مراکز مشاوره و حمایت روانی برای قربانیان مزاحمت، می تواند به آنها کمک کند تا با پیامدهای روانی این تجربیات کنار بیایند و سلامت روان خود را بازیابند. اطلاع رسانی در مورد این مراکز بسیار مهم است.

اهمیت مشاوره حقوقی و مراجعه به وکیل

مسیر حقوقی پیگیری جرم مزاحمت برای بانوان، با وجود روشنی قانون، می تواند برای افراد عادی پیچیده و طاقت فرسا باشد. اینجا است که نقش وکیل متخصص برجسته می شود:

• کمک در جمع آوری ادله: وکیل متخصص می تواند در شناسایی و جمع آوری ادله لازم برای اثبات جرم، از جمله راهنمایی برای اخذ شهادت شهود، درخواست فیلم دوربین های مداربسته، یا معرفی به پزشکی قانونی، یاری رسان باشد.
• تنظیم شکوائیه و لوایح دفاعیه: تنظیم شکوائیه ای دقیق و مستند، و همچنین لوایح دفاعیه برای متهم (در صورت لزوم)، نیازمند دانش حقوقی عمیق است که وکیل به خوبی از آن برخوردار است.
• پیگیری پرونده در مراجع قضایی: حضور وکیل در تمامی مراحل دادرسی، از دادسرا تا دادگاه و حتی تجدیدنظر، می تواند روند پرونده را تسریع بخشیده و از بروز اشتباهات احتمالی جلوگیری کند. وکیل به خوبی با رویه های قضایی آشنا است و می تواند بهترین استراتژی را برای پرونده اتخاذ کند.
• مشاوره تخصصی: وکیل با ارائه مشاوره حقوقی دقیق، قربانی را از حقوق خود آگاه ساخته و بهترین راهکارها را برای احقاق حق به او پیشنهاد می دهد. در شرایطی که فرد تحت فشار روانی است، حضور یک وکیل می تواند آرامش خاطر زیادی به او بدهد.

در نهایت، مقابله با مزاحمت های عمومی وظیفه ای همگانی است. آگاهی، اقدام و حمایت، ستون های اصلی ساختن جامعه ای امن تر و با احترام تر برای همه هستند.

سوالات متداول

آیا مزاحمت تلفنی نیز مشمول ماده ۶۱۹ می شود؟

خیر، مزاحمت تلفنی به طور خاص در ماده 641 قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده و مجازات متفاوتی دارد. ماده 619 صرفاً ناظر بر مزاحمت در اماکن عمومی و معابر است.

اگر مزاحمت با پلاک خودرو صورت گیرد، چگونه پیگیری کنم؟

در صورت مزاحمت با خودرو، باید بلافاصله شماره پلاک خودرو، رنگ و مدل آن را یادداشت کرده و در شکوائیه خود ذکر کنید. نیروی انتظامی می تواند از طریق پلاک، صاحب خودرو را شناسایی و او را برای تحقیقات احضار کند.

آیا جرم مزاحمت برای بانوان قابل گذشت است؟

خیر، جرم مزاحمت برای بانوان از جرایم دارای جنبه عمومی است و غیرقابل گذشت محسوب می شود. حتی با گذشت شاکی، پرونده همچنان از نظر جنبه عمومی جرم پیگیری خواهد شد، هرچند گذشت می تواند در تخفیف مجازات مؤثر باشد.

مزاحمت در محل کار یا اماکن نیمه خصوصی چگونه پیگیری می شود؟

اگر محل کار یا اماکن نیمه خصوصی، تعریف مکان عمومی را نداشته باشند، مزاحمت در آنجا مستقیماً مشمول ماده 619 نمی شود. در این موارد، بسته به نوع مزاحمت (توهین، تهدید، آزار فیزیکی)، باید به سایر مواد قانون مجازات اسلامی یا قوانین مربوط به روابط کار و تخلفات اداری مراجعه کرد.

در صورت عدم وجود شاهد، آیا می توانم شکایت کنم؟

بله، می توانید شکایت کنید. عدم وجود شاهد به معنای عدم اثبات جرم نیست. ادله دیگری مانند اقرار متهم، فیلم و تصاویر، گزارش نیروی انتظامی یا حتی قسامه (در برخی موارد خاص) می تواند در اثبات جرم مؤثر باشد. با این حال، پرونده ای با شاهدان قوی، شانس موفقیت بالاتری دارد.

آیا توهین به مردان نیز مشمول ماده ۶۱۹ می شود؟

خیر، ماده 619 قانون مجازات اسلامی به طور صریح، حمایت از اطفال یا زنان را هدف قرار داده است. توهین به مردان در اماکن عمومی، تحت شمول ماده 608 قانون مجازات اسلامی (توهین ساده) قرار می گیرد که مجازات متفاوتی دارد.

چگونه می توانم از خودم در برابر مزاحمت های آنلاین محافظت کنم؟

برای محافظت در برابر مزاحمت های آنلاین، از افشای اطلاعات شخصی خود در فضای مجازی خودداری کنید، تنظیمات حریم خصوصی حساب های کاربری خود را فعال نمایید، پیام ها و تماس های مشکوک را مسدود کنید، و در صورت مزاحمت، از پیام ها و پروفایل مزاحم اسکرین شات تهیه کرده و آن را از طریق پلیس فتا یا مراجع قضایی پیگیری کنید.

جرم مزاحمت برای بانوان در اماکن عمومی، زخم عمیقی بر پیکر امنیت روانی و اجتماعی جامعه وارد می سازد و حق طبیعی زنان و اطفال برای حضور ایمن و آزادانه در فضاهای عمومی را به چالش می کشد. قانون گذار ایران با گنجاندن ماده 619 در قانون مجازات اسلامی، اراده خود را برای مقابله با این پدیده نامطلوب نشان داده و برای مرتکبین مجازات هایی از حبس و شلاق تعزیری در نظر گرفته است.

شناخت دقیق ارکان این جرم، مصادیق آن، و آگاهی از مراحل قانونی شکایت و ادله اثبات، نخستین گام برای هر فردی است که خود یا عزیزانش با چنین معضلی روبرو شده اند. این جرم، دارای جنبه عمومی است و حتی با گذشت شاکی نیز، ابعاد عمومی آن همچنان پیگیری می شود، که نشان از اهمیت آن برای نظم اجتماعی است. در این مسیر پر چالش، حضور یک وکیل متخصص می تواند چون چراغ راهی، پیچیدگی های حقوقی را روشن ساخته و به قربانیان کمک کند تا با آرامش خاطر بیشتری، به احقاق حقوق خود بپردازند و طعم تلخ مزاحمت را با شیرینی عدالت، تا حدی از بین ببرند. در نهایت، ساختن جامعه ای امن و محترم، مسئولیت مشترک تک تک شهروندان، نهادها و قانون گذاران است.