مرور کتاب «جنگ منهای اسلحه»

پاسگاه سرخه درخواست نیروی کمکی کرد. از سمنان با کامیون های ارتشی نیرو می آوردند. باید از خیابان اصلی رد می شدند. وسط خیابان لاستیک گذاشتیم و آتش زدیم. می خواستیم از همان جا جلویشان را بگیریم و درگیر شویم.

به گزارش ایندکس ایران، حسین دولتی از رزمندگان و فعالان جهاد سازندگی در دوران دفاع مقدس، در بخشی از کتاب «جنگ منهای اسلحه» به بیان خاطرات و مبارزات انقلابی خود پرداخته است.

در بخشی از این کتاب می خوانیم:

«دی ماه 1356 با پدر و مادر و همسر و پسرم با یک اتوبوس از سرخه به مشهد رفتیم. نیت 10 روز کرده بودیم تا نمازمان درست باشد. قبل از اذان صبح بلند شدیم و با چند نفر دیگر به مسجد گوهرشاد رفتیم.

مسجد خیلی خلوت بود. خبری از نماز جماعت نبود. تعجب کردیم. یکی از طلبه های سرخه ای را توی مسجد دیدم. از او پرسیدم: «چرا نماز جماعت نمی خونن؟» گفت: «روحانیون در اعتراض به اتفاقات قم نماز جماعت رو تعطیل کردن.»

از اتفاقاتی که در قم افتاده بود بی خبر بودم. روز 20 دی 1356 بود. از او پرسیدم: قم چه خبر بوده؟ وقتی دید هیچ اطلاعی ندارم، ماجرا را شرح داد: سه روز پیش توی روزنامه اطلاعات به امام خمینی توهین شده. برای همین، دیروز بازار قم تعطیل بوده و روحانیون و مردم تظاهرات کردن. نیروهای شاه هم به مردم حمله کردن و چند نفر را کشتن.

بعد از ده روز به سرخه برگشتیم. هیچ کس از قضیه قم خبر نداشت. بعد از مدتی که خبر تظاهرات قم بیرون آمد، متوجه شدیم مثل سال 1342 همه را گرفته یا کشته اند. به خانه علما حمله کرده بودند. زخمی ها را هم با شهدا دفن کرده بودند.

فلسطین سمنان

سرخه هم متاثر از فضای کشور بود و کم کم معروف شد به فلسطین سمنان و بیشتر فعالیت های انقلابیون منطقه در سرخه انجام می شد. مردم خیلی پای کار انقلاب بودند. من هم وسط همه ماجراها بودم. هر اتفاقی می افتاد، از قم و تهران اطلاعیه می آوردم. اعلامیه ها را می توانستم لای بار نیسان مخفی کنم.

وقتی به مسجدی می رسیدیم، اعلامیه ها را از وسط بارها برمی داشتیم و می گذاشتیم زیر پیراهنمان. به بهانه برداشتن آب به داخل مسجد می رفتیم، اعلامیه ها را روی طاقچه می گذاشتیم و از در دیگر بیرون می رفتیم. یا می رفتیم بازار و دسته دسته اعلامیه را در هوا پخش می کردیم.

درگیری و تظاهرات در کشور ادامه داشت و روزبه روز هم شهرهای جدیدی به معترضان می پیوستند. در سمنان هم جلسات و سخنرانی های ضد رژیم شروع شده بود.

ما شب ها ماشین می گرفتیم و می رفتیم سمنان. محله ای بود که نیروهای شهربانی نمی توانستند با ماشین به آنجا بیایند. بدون وسیله هم جریت نمی کردند وارد محله شوند. موقع سخنرانی به روحانی می گفتیم؛ اسم امام خمینی را بگو. می گفت: نه صبر کنین از بیستم ماه رمضون بگذره. اگه اومدن مسجد رو بستن، حداقل نصف حرفا رو زده باشیم.

نام بردن از امام خمینی ممنوع بود. هر سخنرانی که می خواست در مسجد منبر برود، قبل از آن باید همراه متولی مسجد به پاسگاه می رفتند و تعهد می دادند که حرف سیاسی نزنند و اسمی از امام و اسراییل نبرند.

واکنش ها به فاجعه 17 شهریور 1357

ماه رمضان داشت به پایان می رسید. شریف امامی آشتی ملی اعلام کرده بود و می گفت هرکسی اعتراض دارد، می تواند تظاهرات کند.

روز عید فطر، 13 شهریور، آیت الله مفتح نماز عید فطر را در قیطریه خواند و بعد از نماز از مردم خواست به خیابان ها بریزند. تظاهرات تا 17 شهریور ادامه داشت. در آن روز از ساعت شش صبح در شهرهای تهران، اصفهان، مشهد، شیراز، تبریز و چند شهر دیگر حکومت نظامی اعلام شد.

در سرخه هم حکومت نظامی بود. ما نمی دانستیم حکومت نظامی چیست. مرتب اطلاعیه می دادند که بیشتر از سه نفر نباید تجمع کنند و متخلفان دستگیر خواهند شد.

چند نفر از بچه های سرخه که در تهران بودند، از اتفاقات 17 شهریور خبر آوردند. ما هم گفتیم دولت گفته همه جا آزادی هست. باید برویم به این شرایط اعتراض کنیم.

رفتیم توی خیابان. ماموران ابتدا با بلندگو هشدار دادند که از تجمع پرهیز کنید؛ ولی وقتی دیدند گوش نمی دهیم، با اسلحه دنبالمان کردند. آن روز تا دم در خانه دنبالمان کردند. حتی در تعدادی از خانه ها را شکستند و چند نفر را دستگیر کردند.

برای تظاهرات بعدی، سنگ و چوب و آجر بردیم بالای پشت بام و همین که مامورها می آمدند داخل کوچه، آن ها را به طرفشان پرت می کردیم. تعدادی از ماموران زخمی می شدند و بقیه می ترسیدند بیایند؛ ولی در خیابان های اصلی دنبالمان می کردند. مردم در خانه شان را باز می گذاشتند تا کسانی که فرار می کردند بتوانند داخل خانه ها شوند.

زودپز انفجاری

هرچه می گذشت، درگیری در تظاهرات بیشتر می شد و مردم بی سلاح آسیب می دیدند. گروه های مختلفی در سرخه به فکر ساخت تجهیزات نظامی افتادند. یکی از گروه ها من و محمد و عباس یعقوبی و باقر صفا بودیم. تنها سلاحی که امتحانش را خوب پس داد و همه از آن استفاده می کردند، زودپز پر از مواد منفجره بود.

اواسط دی ماه، یک روز صبح زود خبر رسید که دیشب در جاهای مختلف کشور درگیری بوده است. این طور وقت ها برای اینکه مردم توی خیابان ها نیایند، ماموران زودتر خودشان را می رساندند. بچه ها گفتند با تجهیزات بیایید؛ چون با این ها درگیر می شویم.

آن روز هم تعدادمان زیاد بود. پاسگاه سرخه درخواست نیروی کمکی کرد. از سمنان با کامیون های ارتشی نیرو می آوردند. باید از خیابان اصلی رد می شدند. وسط خیابان لاستیک گذاشتیم و آتش زدیم. می خواستیم از همان جا جلویشان را بگیریم و درگیر شویم.

چند تا از زودپزهای چدنی را گذاشتیم داخل لاستیک ها و پشت کارخانه پنبه پاک کنی که نزدیک خیابان بود، مخفی شدیم. ماموران به چندم تری لاستیک ها رسیدند، زودپزها منفجر شد. صدای خیلی مهیبی داد و لاستیک های آتش گرفته به هوا رفت.

آن ها حسابی ترسیدند. تمام خیابان پر از آتش و دود بود. از ماشین ها پیاده شدند. از پشت بام ها با کوکتل مولوتف به آن ها حمله کردیم. آن ها هم شروع کردند به تیراندازی. در درگیری آن روز چند نفر زخمی شدند.

دریکی از خانه ها وسایل بهداشتی و کمک های اولیه ذخیره کرده بودیم. هر مجروحی که به بیمارستان می رسید، بعد از بهبود دستگیرش می کردند؛ برای همین، زخم های سطحی را خودمان مداوا می کردیم.

مهار اوضاع سرخه از دست نیروهای ژاندارمری خارج شده بود. مدام درخواست پشتیبانی می کردند. روی پشت بام پاسگاه سرخه یک تیربار گذاشته بودند و 24 ساعته یک تیربارچی پشت آن نشسته بود. پاسگاه بیرون شهر بود. نیروهای پاسگاه خیلی می ترسیدند؛ به طوری که برای تهیه لوازم ضروری به لاسجرد می رفتند.

مغازه آقای خمینی

دو سه هفته مانده به پیروزی انقلاب، عملاً حکومتی در کار نبود. هیچ کس به پاسگاه و دادگاه مراجعه نمی کرد. دیگر قبولشان نداشتیم. خودمان نفت را توزیع می کردیم. اگر غذا کم بود، خودمان می رفتیم؛ غذا تقسیم می کردیم. بعضی مغازه داران گوسفند می کشتند یا میوه می آوردند و با قیمت مناسب بین مردم توزیع می کردند. می گفتند: اینجا مال مردم انقلابیه. مغازه آقای خمینیه.

ورود امام به وطن

از هشتم بهمن 1357، پاتوق ما دانشگاه تهران بود. تعدادی از روحانیون سرشناس در اعتراض به ممانعت دولت از ورود امام به کشور، در دانشگاه تهران تحصن کرده بودند. خیلی ها از سرخه به تهران آمده بودند.

منزل دایی یکی از دوستان، نزدیک میدان انقلاب بود. شب آنجا می خوابیدیم و صبح برمی گشتیم دانشگاه. روز دوم گاردی ها حمله کردند و چند نفر را به شهادت رساندند. یک دفعه دیدیم به سمت یک کافه دستور آتش دادند. خانمی آتش گرفته بود. مثل مرغ بریان شد. مردم جنازه سوخته اش را گذاشتند داخل یک سینی بزرگ و دور دانشگاه می چرخاندند و شعار می دادند: این سند جنایت شاهنشاه است. این سند جنایت بختیار است.

دیدیم وضع خیلی ناجور است. فایده ای هم ندارد. دوستانم گفتند بریم بهشت زهرا. مشخص نیست آقا کی بیاد. ما می ریم ببینیم چی می شه.

یازدهم بهمن رفتیم میدان خراسان. شب در منزل یکی از دوستان انقلابیمان ماندیم. صبح نماز خواندیم و حرکت کردیم. از فرودگاه تا بهشت زهرا قم به قدم نیروی مردمی گذاشته بودند. آن ها هم دست به دست هم دادند تا ماشین حامل امام از وسط آن ها عبور کند.

در آرزوی دیدار امام بودیم که ماشین حامل امام رسید. ماشین از جلوی ما رد شد. امام برای ما دست تکان داد. آن روز بهترین روز عمرمان بود.

از بلندگو اعلام کردند؛ آقا می رود بهشت زهرا. شروع کردیم به دویدن. همه مردم از خوشحالی می دویدند. بعد از سخنرانی امام تصمیم گرفتیم به سرخه برگردیم.

بعدازظهر 13 بهمن سرخه جشن گرفتند. هرکسی که ماشین داشت توی خیابان بود و بوق می زد و چراغ می داد. تمام سرخه را دور زدیم.

در همین روز، وقتی کاروان مهدی شهری ها از جلوی شهربانی سمنان رد شدند، تیراندازی شد و دو کودک به شهادت رسیدند.

شب 22 بهمن گفتیم برویم پاسگاه سرخه را تصرف کنیم. جلوی پاسگاه که رسیدیم، دیدیم کسی نیست. وارد پاسگاه شدیم. روی میز غذایشان را نیم خورده گذاشته بودند. کوله ها و وسایلشان بود. نمی دانستیم با بقیه وسایل چه کار کنیم. بعضی ها می گفتند همه چیز را آتش بزنیم. گفتیم این وسایل مال کشور است. فردا که انقلاب پیروز شود، به این وسایل احتیاج داریم. نگذاشتیم آتش بزنند. سه چهار نیسان، از اسلحه و پتو و تشک گرفته تا کوله پشتی و موتور را بار زدیم و بردیم در مسجد خالی کردیم.

نزدیک ظهر 22 بهمن از رادیو اعلام شد که رادیو دست انقلابیون افتاده است و انقلاب پیروز شده است.

منبع:

اصغر زاده چوبدار، محمد، جنگ منهای اسلحه، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس: نشر مرزوبوم، تهران 1402، صص 61، 62، 63، 67، 68، 79، 80، 81، 82، 83، 85، 86، 87، 88، 89

پایان خبر ایندکس ایران