ابتلا به این ویروس باعث التهاب کبد می شود

آفتاب نیوز :

این ویروس باعث التهاب کبد می شود؛ کبد عضوی است که در مقابله با عفونت ها، متوقف کردن خونریزی، پاک سازی خون از سموم و دارو ها و ذخیره کردن انرژی در بدن نقش مهمی دارد؛ در واقع بیماری هپاتیت به التهاب کبد گفته می شود که فعالیت های آن را مختل می کند.

عمده راه های انتقال ویروس هپاتیت B شامل خون آلوده، استفاده از وسایل تزریقی آلوده، خالکوبی، تتو و سوراخ کردن قسمتی از بدن با وسایل آلوده، ارتباط جنسی محافظت نشده و انتقال از مادر به فرزند است و از طرقی مانند دست دادن و بوسیدن فرد مبتلا، استفاده از ظروف مشترک، معاشرت معمولی در محل کار و منزل، از راه هوا، عطسه و سرفه، استفاده از سرویس بهداشتی مشترک و شنا کردن در یک استخر منتقل نخواهد شد.

این ویروس می تواند باعث هر دو نوع عفونت حاد و مزمن شود. این ویروس یکی از علل اصلی بیماری مزمن کبدی است که می تواند به سیروز، سرطان کبد و مرگ منجر شود. دوره کمون و نهفتگی بیماری بین 30 تا 180 روز است و تشخیص قطعی با تست های آزمایشگاهی انجام می شود. با واکسیناسیون و مشاوره به موقع می توان از مزمن شدن و انتقال این بیماری پیشگیری کرد. علیرغم اینکه واکسیناسیون هپاتیت B مهم ترین راه پیشگیری از ابتلا است، ولی فقط 42 درصد کودکان در جهان در بدو تولد به این واکسن دسترسی دارند.

هپاتیت چالش مهمی که نیازمند پاسخ سریع است

هپاتیت های ویروسی یکی از اصلی ترین چالش های سلامتی در جهان هستند که برای مقابله با آن، نیاز به پاسخ سریع است. هپاتیت های B و C برای مدت طولانی در سراسر جهان به عنوان قاتل خاموش مطرح بودند. این دو ویروس علت اصلی بیماری مزمن کبدی بوده و چنانچه پاسخ مناسب و سریع برای این بیماری وجود نداشته باشد در 40 یا 50 سال پیش رو پیش بینی می شود که این بیماری بار زیادی به اقتصاد سلامت جهان تحمیل کند. رتبه مرگ و میر ناشی از هپاتیت های ویروسی در جهان از سال 1990 تا 2013 میلادی از جایگاه دهم به هفتم رسیده است و از سوی دیگر تنها یک نفر از هر 10 نفر مبتلا به هپاتیت از بیماری خود مطلع بوده و می تواند به درمان دسترسی داشته باشد.

هدف حذف هپاتیت ویروسی تا سال 2030

شواهد خوبی در دسترس است که حذف هپاتیت های ویروسی امکان پذیر است. در همین راستا بالغ بر 240 کشور در جهان از جمله ایران متعهد به اهداف سازمان جهانی بهداشت در خصوص حذف هپاتیت تا سال2030 شده اند تا اهدافی همچون کاهش 90 درصدی موارد جدید ابتلا به هپاتیت های B و C، دسترسی همگانی به درمان های کلیدی برای هپاتیت های ویروسی مزمن B و C و کاهش 65 درصدی مرگ های مرتبط با هپاتیت محقق شود.

در این راستا پوشش بالای واکسیناسیون هپاتیت B توانسته است بروز این بیماری را در جهان و نیز در ایران کاهش دهد. همچنین با کشف دارو های ضد ویروسی جدید، انقلابی در درمان مبتلایان به هپاتیت C ایجاد شده است. از آنجایی که بسیاری از مبتلایان به هپاتیت بدون علامت هستند، برنامه ریزی به منظور شناسایی ناقلین هپاتیت، انجام مراقبت های بهداشتی لازم برای پیشگیری از انتقال بیماری و سرانجام مراقبت و درمان مبتلایان، در رسیدن به اهداف حذف ضروری است.

کاهش موارد مبتلا به هپاتیت B در ایران

بر اساس اعلام رییس اداره کنترل و مبارزه با هپاتیت وزارت بهداشت حدود 354 میلیون نفر در جهان مبتلا به هپاتیت B و C هستند که از این میان 296 میلیون نفر به هپاتیت B و 58 میلیون مورد مبتلا به هپاتیت C هستند. او همچنین تاکید کرده است: «شیوع عفونت در ایران در جمعیت عمومی کمتر از یک درصد است و روند کاهشی هپاتیت B در کشور دیده می شود؛ به شکلی که سال 1395 تعداد 8958 بیمار مبتلا به هپاتیت B در کشور شناسایی شدند و این آمار در سال 1400 به 5 هزار و 429 نفر رسیده است.»

بنابر آخرین اعلام سازمان جهانی بهداشت، تنها 10 درصد مبتلایان به هپاتیت B از وضعیت خود آگاهند و 22 درصد از آن ها تحت درمان قرار می گیرند. این ویروس دارای 9 ژنوتایپ است که شایع ترین ژنوتایپ بیماری در ایران، ژنوتایپ D است.

به طور کلی بنابر اعلام دفتر مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت بر اساس آخرین آمار، کمتر از یک میلیون نفر در ایران مبتلا به هپاتیت B هستند و تعداد موارد سالانه مرگ در اثر هپاتیت B به تعداد 390 نفر گزارش شده است. میزان بروز مرگ و میر هپاتیت B، نیم در 100هزار نفر است و میزان بروز هپاتیت B در سال 1400، 6.4 در 100هزار نفر جمعیت عمومی گزارش شده است.

همه آنچه باید درباره هپاتیت C بدانیم

بنابر اعلام وزارت بهداشت، ویروس هپاتیت C می تواند باعث هر دو نوع عفونت حاد و مزمن شود. عفونت حاد معمولا بدون علامت است. در 15 تا 45 درصد از مبتلایان به هپاتیت C، ویروس طی 6 ماه و بدون هیچ درمانی به طور خودبه خود از خون پاک می شود، اما در 55 تا 85 درصد به عفونت مزمن تبدیل شده که ممکن است باعث سرطان کبد و یا سیروز شود. هپاتیت نوع C، بعد از هپاتیت B دومین علت سیروز و سرطان کبد در جهان است، درحالی که اولین علت بیماری مزمن و پیشرفته کبدی در این نواحی است.

شایع ترین راه انتقال ویروس هپاتیت C از طریق خون آلوده است، اما مصرف کنندگان تزریقی مواد و افراد دارای رفتار های پر خطر جنسی، زندانیان دارای رفتار های پرخطر، افراد مبتلا به هموفیلی، تالاسمی و بیماران تحت دیالیز نیز جزو افراد در معرض خطر هستند. خوشبختانه بعد از اجرای برنامه مستمر غربالگری اهداکنندگان خون در ایران، به طور قابل توجهی بار این بیماری در افراد مبتلا به تالاسمی، هموفیلی و بیماران تحت دیالیز کاهش یافته است، اما طبق اعلام وزارت بهداشت متاسفانه تزریق مواد مخدر در معتادان تزریقی هم اکنون به عنوان منبع اصلی عفونت در کشور محسوب می شود. مهم است تا این افراد به طور سالیانه از نظر هپاتیت C مورد غربالگری قرار گیرند.

هپاتیت C واکسن ندارد

از آنجا که در حال حاضر برای پیشگیری از ابتلای به هپاتیت C واکسنی وجود ندارد، لذا پیشگیری از ابتلای به این بیماری صرفا مبتنی بر کاهش خطر مواجهه با این ویروس در مراکز ارایه خدمات بهداشتی درمانی و نیز کاهش مواجهه در جمعیت های در معرض خطر بالا است. با ظهور دارو های جدید ضد ویروسی با اثر مستقیم، انقلابی در درمان هپاتیت C ایجاد شده است؛ در حالی که بدون درمان در عرض چند سال، سیروز ایجاد شده می توانست باعث توقف عملکرد کبد شده و در موارد شدید منجر به نارسایی کبدی و سرطان کبد شود. درمان باعث می شود تا تکثیر ویروس در بدن متوقف شود. از این رو طی چند سال اخیر با ورود و تولید این دارو های جدید درمان به حدی ساده، موثر و بدون عارضه شده که هم اکنون چشم امید به حذف این بیماری وجود دارد.

از آنجایی که بسیاری از مبتلایان به هپاتیت بدون علامتند، برنامه ریزی به منظور شناسایی ناقلین هپاتیت، انجام مراقبت های بهداشتی لازم برای پیشگیری از انتقال بیماری و سرانجام مراقبت و درمان مبتلایان، در رسیدن به اهداف حذف ضروری است.

بنابر آخرین اعلام سازمان بهداشت جهانی تعداد مبتلایان به هپاتیت C در جهان 58 میلیون نفر است و بیش از 9 میلیون نفر در جهان تحت درمان عفونت مزمن ویروس هپاتیت C هستند. البته سالانه بیش از یک میلیون مرگ ناشی از عفونت های هپاتیت B و C گزارش شده است؛ چنانچه هر 30 ثانیه در جهان یک نفر جانش را به دلیل ابتلا به هپاتیت B و C از دست می دهد.

به اذعان وزارت بهداشت، با وجودی که هپاتیت C در تمام نقاط جهان دیده می شود، اما متاسفانه بیشتر بیماران مبتلا به هپاتیت C از ابتلای خود به این بیماری اطلاعی ندارند. آفریقا، آسیای مرکزی و شرق آسیا، شایع ترین نواحی آلوده در جهان هستند. با این حال بر اساس اعلام رییس اداره هپاتیت وزارت بهداشت، کمترین میزان شیوع هپاتیت C در منطقه مدیترانه شرقی، مربوط به ایران است؛ چنانچه طی سال 1400 تعداد 2451 بیمار مبتلا به هپاتیت C در کشور شناسایی شدند. کشور ایران جزو کشور های با شیوع کم هپاتیت C در جمعیت عمومی و با شیوع متمرکز در گروه های پرخطر به شمار می رود؛ در حالی که کشور هایی مانند آذربایجان و پاکستان با شیوع بالای بیماری در همسایگی ایران قرار دارند.

بنابر اعلام وزارت بهداشت، بر اساس آخرین آمار در ایران شیوع هپاتیت C درجمعیت عمومی کمتر از 0.3 درصد (کمتر از 200 هزار نفر مبتلا) است و بیشترین میزان شیوع در معتادین تزریقی (30 درصد) دیده می شود. تعداد موارد مرگ و میر سالانه در اثر هپاتیت C حدود 204 نفر و میزان بروز مرگ و میر هپاتیت C حدود 0.2 در 100هزار نفر است. میزان بروز هپاتیت C در ایران در سال قبل، 2.9 در 100هزار نفر جمعیت عمومی گزارش شد.