سامانه پدافند اس-500 چیست؟ آیا می تواند علیه موشک های هایپرسونیک عمل کند؟

به گزارش ایندکس ایران، «سرگیی شویگو» وزیر دفاع روسیه اعلام کرد که نیروهای مسلح روسیه در سال جاری، اولین محموله از سامانه موشکی پدافند هوایی نسل بعدی اس-500 را دریافت خواهند کرد. اعلامیه وزیر دفاع روسیه که از سوی خبرگزاری دولتی TASS گزارش شده، نشان دهنده پیشرفت قابل توجهی در توانایی های نظامی روسیه است.

شویگو تصریح کرده است که سامانه اس-500 در دو نوع تحویل می شود: سامانه های موشکی دوربرد دفاع هوایی و مجتمع های دفاع ضد موشکی. علاوه بر این، برنامه ریزی های گسترده ای برای تامین سامانه های دفاعی دیگر ازجمله سامانه های موشکی پدافند هوایی S-400 و S-300V4، سامانه های موشکی Buk-M3 و Tor-M2U و ایستگاه های راداری نسل بعدی در دست اجرا است.

تاریخچه اس-500

سامانه پدافندS-500 که به سیستم دفاع هوایی پرومتیوس معروف است، در شرکت دفاع هوایی و فضایی Almaz-Antey توسعه پیدا کرده و برای خنثی کردن طیف گسترده ای از تهدیدات ناشی از فناوری های هوافضای فعلی و آینده در ارتفاعات و سرعت های مختلف طراحی شده است.

توسعه اس-500 از سال 2010 (1389) و به دنبال استقرار موفق سامانه اس-400 روسیه آغاز شد. طراحی این سامانه، نخست در سال 2011 تکمیل شد، اما تولید پیوسته آن با تاخیرهای متعددی همراه بوده به طوری که بر اساس آخرین پیش بینی ها، تولید منظم و پیوسته آن از سال 2025 آغاز خواهد شد.

اس-500 قرار است که بازی پدافند را تغییر دهد؛ چراکه بنا به اعلام مقامات رسمی روسیه، این سامانه می تواند با هواپیماهای نسل پنجم (پنهان کار و رادارگریز)، ماهواره های مدار پایین و طیفی از تهدیدات موشکی مقابله کند. البته سامانه اس-500 آزمایش های سختی را برای تایید قابلیت های خود انجام داده است.

در ماه مه 2018 (اردیبهشت 1397)، روسیه اعلام کرد که «طولانی ترین آزمایش موشکی زمین به هوای جهان» را انجام داده و با هدف قرار دادن موفق هدفی در فاصله نزدیک به 482 کیلومتر، توان این سیستم را نشان داد. هم چنین در زمستان گذشته، گزارش هایی منتشر شد کهS-500 به طور موثر، اهداف هایپرسونیکی را ردیابی و رهگیری کرده است که انعطاف پذیری و مناسب بودن آن را در شرایط متغیر امنیتی برجسته تر می کند.

ویژگی های سامانه دفاع هوایی اس-500 پرومتیوس

روسیه ادعا می کند که سامانه موشکی ضدهوایی اس-500 توانایی مقابله موثری با طیف گسترده ای از تهدیدهای هوایی فعلی و آینده ناشی از دشمنان بالقوه در ارتفاع ها و سرعت های مختلف دارد.

یکی از ویژگی های برجسته این سیستم، توانایی ظاهری آن در خنثی کردن تهدیدات در ارتفاعات و سرعت های مختلف است. همچنین انعطاف پذیری بالای آن در برابر تداخل الکترونیکی، بقای آن را در سناریوهای جنگی چالش برانگیز افزایش می دهد و از کارایی آن حتی در مواجهه با تاکتیک های پیچیده جنگ الکترونیکی اطمینان حاصل می کند.

اس-500 که به عنوان جانشین سیستم های موشکی قدیمی A-135 طراحی شده، قرار است مکمل سیستم های اس-400 روسیه باشد و شبکه دفاعی جامعی را تشکیل دهد. هدف از استقرار آن، حفاظت از مراکز مهم اداری و صنعتی در روسیه و تقویت زیرساخت امنیت ملی در برابر تهدیدات هوابرد است.

سامانه S-500 مانند اسلاف خود در زرادخانه دفاع هوایی روسیه، سازگاری را به عنوان ویژگی اصلی خود به نمایش می گذارد. این سامانه متناسب با تهدیدات، قادر به پرتاب انواع مختلفی از موشک ها و الزامات عملیاتی خاص است که تطبیق پذیری و کارایی آن را در مقابله با خطرات در حال تکامل هوایی افزایش می دهد.

بر اساس جزییات منتشرشده در مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک، اس-500 شامل چهار فروند موشک زمین به هوای دوربرد 40N6M یا دو رهگیر 77N6 است که روی یک پرتابگر نصب شده اند. موشک های دوربرد 40N6M تا 400 کیلومتر برد موثر دارند، درحالی که رهگیرهای سری 77N6 می توانند تا شعاع 600 کیلومتری را پوشش دهند.

این سامانه از مجموعه راداری پیچیده ای بهره می برد که به ازای هر باتری از چهار وسیله نقلیه راداری تشکیل می شود. این مجموعه شامل رادار شناسایی 91N6E(M) باندS ، رادار شناسایی 96L6-TsP باندC ، رادار درگیری چند حالته 76T6 و رادار درگیری ضد موشک بالستیک 77T6 است.

این سامانه های راداری پیشرفته به اس-500 امکان می دهند تا اهداف بالستیک و هوابرد را در فواصل قابل توجهی شناسایی کند به طوری که شعاع شناسایی تا 2000 کیلومتر برای اهداف بالستیک و 800 کیلومتر برای تهدیدات هوابرد گسترش می یابد. ارتفاع اوج پرواز موشک های رهگیر حدود 185 کیلومتر اعلام شده است. سیستم اس-500 می تواند طی 3 تا 4 ثانیه پس از شناسایی هدف، واکنش نشان دهد و هم زمان علیه 10 هدف وارد عمل شود.

اس-500 علیه موشک های هایپرسونیک

شرح عکس: موشک هایپرسونیک کینژال، سوار بر جنگنده میگ 31

کرملین هم چنین ادعا کرده است که اس-500، تنها سلاحی است که می تواند موشک های هایپرسونیک کینژال روسیه را رهگیری کند. موشک کینژال که از هوا پرتاب می شود، به دلیل سرعت های فراصوت (هایپرسونیک، بیشتر از 5 ماخ) و مانورپذیری اش، چالش مهمی را علیه سیستم های دفاعی و پدافندی ایجاد می کند. در مقابل، اوکراینی ها مدعی شده اند که موشک های هایپرسونیک کینژال را با سامانه آمریکایی پاتریوت در جنگ جاری سرنگون کرده اند.

شایان ذکر است که هزینه هر سیستم اس-500 در حال حاضر 2٫5 میلیارد دلار برآورد شده است.

منبع: اوراسیا تایمز

5454